Nowe przepisy i kary dla kierowców. Jakie zmiany wchodzą w życie?

Nowelizacja ustawy Prawo o ruchu drogowym zdobyła rekomendację sejmowej Komisji Infrastruktury. Zatwierdzony pakiet przepisów przygotowanych przez Ministerstwo Infrastruktury ma poprawić bezpieczeństwo na polskich drogach.

Reklama

Zmiany przewidują m.in. przesunięcie granicy wieku pozwalającej uzyskać prawo jazdy. Jednocześnie rząd nakłada na kierowców (młodych wiekiem i stażem) masę ograniczeń. Z kolei "starzy" kierowcy bardziej boją się punktów karnych niż mandatów, dlatego ostrzejsze przepisy uderzą w ten czuły punkt. Na celowniku jest przynajmniej 80 proc. zmotoryzowanych. Co to oznacza w praktyce?

Oto nowy powód zatrzymania prawa jazdy

Przeszli od słów do czynów. Ministerstwo zaostrza przepisy dotyczące zatrzymania prawa jazdy na 3 miesiące. Kierowca, który przekroczy prędkość o więcej niż 50 km/h poza obszarem zabudowanym na drodze jednojezdniowej dwukierunkowej straci prawo jazdy. W praktyce oznacza to, że rozszerzenie zasad zatrzymania prawa jazdy może dotyczyć aż 8 na 10 kierowców.

– Wyniki badań europejskiego projektu Baseline przeprowadzone przez Instytut Transportu Samochodowego pokazują, że aż 79 proc. polskich kierowców przekracza limity dozwolonych prędkości poza obszarem zabudowanym – mówi dziennik.pl Maria Dąbrowska-Loranc, kierownik Centrum Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego ITS.

Reklama

Ministerstwo wprowadzenie nowej przesłanki do karania kierowców uzasadnia statystykami. Wynika z nich, że do 80 proc. wszystkich wypadków dochodzi na drogach jednojezdniowych dwukierunkowych i to właśnie tam policja odnotowała 87 proc. wszystkich ofiar śmiertelnych.

Nowe przepisy z pewnością sprawią, że tysiące kierowców straci prawo jazdy. Zwłaszcza, że w 2024 roku za przekroczenie prędkości w terenie zabudowanym o ponad 50 km/h prawko straciło 23 635 kierowców. Po dziewięciu miesiącach 2025 roku z prawem jazdy za 50+ pożegnało się już 18 990 osób.

Policja kontroluje kierowcę Policja kontroluje kierowcę / Policja

Co ciekawe, podczas posiedzenia Komisji Infrastruktury posłanka Paulina Matysiak (Razem) chciała wprowadzania przepisu, która pozwalałby na odbieranie prawa jazdy na 3 miesiące za przekroczenie dopuszczalnej prędkości o ponad 50 km/h niezależnie od kategorii drogi, na której popełnione zostało to wykroczenie. Poprawkę odrzucono.

Prawo jazdy stracisz na 5 lat

Zaostrzone przepisy przewidują również, że osoba, którawsiądzie za kierownicę mimo czasowego zatrzymania prawa jazdy i złapie ją policja, będzie miała odebrane uprawnienia na stałe. O nowe prawo jazdy będzie można starać się dopiero po pięciu latach. Ta sankcja ma wyeliminować z ruchu recydywistów drogowych.

Z kolei minister sprawiedliwości Waldemar Żurek zapowiedział w RMF FM, że do zwalczania plagi kierowców prowadzących samochód mimo sądowych zakazów mogą być wykorzystane niestosowane dotąd rozwiązania, w tym kamery zamontowane na skrzyżowaniach i dozór elektroniczny. Presja jest ogromna. Według danych policji wobec ponad 40 000 kierowców sądy orzekły więcej niż jeden zakaz prowadzenia. Ponad 50 osób ma więcej niż 10 zakazów. Rekordzista miał ich 23, z czego 6 dożywotnich.

Obrączka i skanowanie twarzy. 40 000 kierowców straci prawo jazdy

Pierwsze rozwiązanie do wyłapywania kierowców z aktywnym zakazem miałoby wykorzystywać kamery z modułem rozpoznawania twarzy. Po zeskanowaniu wizerunku system łączyłby się z bazą danych CEPiK i taki delikwent byłby namierzony, a łamanie zakazu udowodnione przez zapis z monitoringu.

Drugie rozwiązanie to nadzór elektroniczny. Zamiast odsiadki mamy już w systemie taki środek: płacisz za obrączkę, dostajesz na nogę i my widzimy gdzie jesteś i dokąd się przemieszczasz – mówi Żurek. Minister chciałby doprowadzić do poszerzenia możliwości tych urządzeń. – Już to zleciłem. My produkujemy te urządzenia w Polsce. Jesteśmy w tym nieźli i na razie prowadzimy sondaże. Chcę się spotkać z producentami i zbadać, czy jesteśmy w stanie założyć komuś na rękę obrączkę która by wiedziała, czy on prowadzi, czy jest pasażerem – zaznaczył szef resortu.

Ile masz punktów karnych? To teraz będzie problem

Zmiany w prawie zablokują kierowcom możliwości redukowania punktów za poważne wykroczenia. Automatycznie wzrośnie ryzyko utraty prawa jazdy ze względu na liczbę oczek zebranych na koncie. Z zapowiedzi ministerstwa można spodziewać się przynajmniej trzech sytuacji, w których nie będzie mowy o redukcji punktów:

  • Przekroczenie prędkości o ponad 50 km/h – teraz taryfikator za przekroczenie od 51 km/h do ponad 70 km/h przewiduje od 13 do 15 punktów karnych, mandat do 2500 zł; 5 tys. w recydywie;
  • Wyprzedzanie na przejściu dla pieszych – dziś 15 punktów karnych i mandat 1500 zł; 3 tys. w recydywie;
  • Przejazd na czerwonym świetle – aktualnie grozi za to 15 punktów i mandat 500 zł.

Redukcja 6 punktów karnych na specjalnych kursach WORD będzie możliwa tylko za naruszenia przepisów ruchu drogowego o mniejszej wadze. Lista obejmuje np. niewłaściwe parkowanie czy niewielkie przekroczenie prędkości.

Prawo jazdy dla 17-latka. Jakie zasady i ograniczenia?

Zmiana w przepisach przywróci wydawanie prawa jazdy kategorii B osobom, które ukończyły 17 lat (obecnie 18 lat). Przy czym młody kandydat na kierowcę będzie musiał uzyskać pisemną zgodę rodziców lub opiekunów. Po zdobyciu prawa jazdy nieletni poprowadzi samochód wyłącznie na terytorium Polski (do ukończenia 18 lat). Na tym jednak nie koniec ograniczeń.

Przez 6 miesięcy świeżo upieczony 17-letni kierowca będzie mógł prowadzić auto wyłącznie pod nadzorem dorosłego, doświadczonego kierowcy w wieku 25 l. Osoba towarzysząca na prawym fotelu musi mieć najmniej 5-letni staż posiadania prawa jazdy kat. B, w przeszłości nie podlegać zakazowi prowadzenia i za każdym razem musi być w całkowicie trzeźwa. W razie kontroli policjant będzie mógł także zbadać trzeźwość opiekuna.

Przez 3 lata okres próbny. Których kierowców dotyczy?

Po wydaniu prawa jazdy kategorii B ruszy okres próbny dla kierowców młodych wiekiem i stażem. W przypadku osoby, która pierwszy raz uzyskała uprawnienia mając ukończone 18 lat potrwa on 2 lata. 17-letni "świeżak" z uprawnianiami to 3-letni okres próbny, jednak nie dłużej niż do ukończenia 20 lat.

Starosta będzie mógł jednak przedłużyć okres próbny na kolejne 2 lata, jeżeli w tym czasie kierowca popełni dwa wykroczenia przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji stwierdzone prawomocnym rozstrzygnięciem. Przy trzecim podejściu o przedłużenie okresu próbnego uprawnienia do kierowania zostaną cofnięte.

Naklejka na samochód obowiązkowa i nowy kod prawa jazdy

Prawo jazdy 17-latka będzie opisane specjalnym kodem. Ministerstwo przychyliło się również do propozycji Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Instruktorów Nauki Jazdy, które zaleciło oznakowanie auta "zielonym listkiem". Mówi o tym Art. 90b, ust. 3:

  • W okresie próbnym kierowca jest obowiązany kierować wyłącznie pojazdem samochodowym oznakowanym z tyłu i z przodu okrągłą nalepką barwy białej z zielonym symbolem liścia klonowego.

– Oznaczenie tym symbolem pojazdu kierowanego przez "młodego kierowcę", który nie ma jeszcze wykształconych umiejętności i nawyków płynnej jazdy, w znacznym stopniu wpłynie uspokajająco na innych uczestników ruchu oraz na samego kierowcę – twierdzą instruktorzy. – Uzasadni wolniejszą jazdę wynikającą z ograniczeń obowiązujących w okresie próbnym. Wzbudzi też uzasadnioną szczególną ostrożność w stosunku do tak oznaczonego pojazdu, który może wykonywać nieprzewidziane manewry spowodowane małym doświadczeniem kierującego – czytamy w uzasadnieniu nowelizacji.

Poza tym, dzięki oznakowaniu dokumentów i auta spotkanie z policją podczas jazdy bez opiekuna będzie traktowane jako jazda bez uprawnień. Za takie wykroczenie grozi utrata prawa jazdy, kara od 1500 zł w górę lub nawet areszt. "Młodych" kierowców w okresie próbnym będzie obowiązywał zerowy limit alkoholu (0,0 prom. w organizmie i 0,0 ng/ml środka działającego podobnie do alkoholu).

Masz 13 punktów karnych? Musisz zapłacić za szkolenie

Kierowca, który w okresie próbnym przekroczy liczbę 12 punktów karnych będzie miał obowiązek ukończyć praktyczne szkolenie w zakresie zagrożeń w ruchu drogowym (przed upływem 12 miesięcy od dnia popełnienia naruszenia powodującego przekroczenie 12 punktów). W przypadku gdy prawomocne rozstrzygnięcie zapadło po upływie 9 miesięcy od dnia popełnienia naruszenia powodującego przekroczenie 12 punktów, kurs trzeba ukończyć przed upływem 3 miesięcy od daty uprawomocnienia się tego rozstrzygnięcia.

Z nowych przepisów wynika, że taki kurs ma trwać 1 godzinę. Cenę ustalono na sztywno i kierowca będzie musiał zapłacić 300 zł. Program szkolenia prowadzonego m.in. na płycie poślizgowej obejmuje następujące zadania:

1. Jazdę w zakręcie z różnymi prędkościami z:

  • Włączonym systemem stabilizacji toru jazdy czyli ESP. Kilka przejazdów zaczynając od prędkości 20 km/h z jednoczesnym zwiększaniem prędkości do takiego poziomu, w którym panowanie nad pojazdem jest utrudnione,
  • Wyłączonym (nieaktywnym) ESP. Kilka przejazdów zaczynając od prędkości 20 km/h z jednoczesnym zwiększaniem prędkości do takiego poziomu, w którym panowanie nad pojazdem jest utrudnione.

W tych ćwiczeniach kierowca ma sobie uświadomić jak trudne może być utrzymanie toru jazdy w zakręcie. Instruktor ma wskazać na niebezpieczeństwo wynikające z nadmiernej prędkości na łuku, przecenienia umiejętności osoby za kierownicą oraz możliwości pojazdu. Zwraca się również uwagę na istnienie granicy efektywnego działania ESP oraz skutki, jakie powstają przy jej przekroczeniu.

2. Hamowanie awaryjne na wprost pojazdem z włączonym układem ABS. Próby podczas jazdy z prędkością: 30 km/h, 40 km/h i 50 km/h;

3. Hamowanie awaryjne w zakręcie podczas jazdy pojazdem z włączonym ABS z prędkością: 30 km/h, 40 km/h i 50 km/h.

Zmiana zasad na hulajnodze elektrycznej i rowerze. Kto musi mieć kask?

Nowelizacja rozszerza obowiązek używania kasków przez kierującego rowerem, hulajnogą elektryczną, urządzeniem transportu osobistego w odniesieniu do osób, które nie ukończyły 16 roku życia. Do tego obowiązek zakładania w kasku będzie dotyczył dziecka w wieku do 7 lat przewożonego rowerem na dodatkowym siodełku zapewniającym bezpieczną jazdę. Ministerstwo przewidziało jednak wyjątki.

– Niezależnie od powyższego obowiązku tego nie będzie stosowało się do kierującego rowerem, hulajnogą elektryczną, urządzeniem transportu osobistego, który nie ukończył 16 roku życia, jeżeli jazda tym pojazdem odbywa się pod opieką rodzica lub opiekuna prawnego – wyjaśnia resort.

Skąd ta zmiana? Zdaniem MI nieletni w towarzystwie rodzica lub opiekuna prawnego zachowuje się zdecydowanie mniej ryzykownie, zachowuje większą ostrożność oraz korzysta ze wskazówek osoby dorosłej. To ma uzasadniać wprowadzenie ww. odstępstwa od korzystania z kasku ochronnego.

Jaki mandat za brak kasku na rowerze lub hulajnodze elektrycznej?

Za naruszenieobowiązku korzystania z kasku ochronnego przewidziano kary. Z dokumentu wynika, że mandat od 20 do 100 zł będzie musiał zapłacić rodzic lub opiekun. W znowelizowanym kodeksie drogowym mówi o tym nowy art. 89a:

  • § 1. Kto, mając obowiązek opieki lub nadzoru nad osobą, która nie ukończyła 16 roku życia, dopuszcza do kierowania przez nią rowerem, hulajnogą elektryczną lub urządzeniem transportu osobistego, jeżeli osoba ta wbrew obowiązkowi nie używa kasku ochronnego odpowiadającego właściwym warunkom technicznym, podlega karze grzywny do 100 złotych;
  • § 2. Tej samej karze podlega ten, kto mając obowiązek opieki lub nadzoru nad osobą, która nie ukończyła 17 roku życia, dopuszcza do przewożenia przez nią na rowerze dziecka w wieku do lat 7 nieumieszczonego na dodatkowym siodełku zapewniającym bezpieczną jazdę lub bez kasku ochronnego odpowiadającego właściwym warunkom technicznym.

Kiedy nowe przepisy dla kierowców wejdą w życie?

Nowe rozwiązania mają wejść w życie po 3 miesiącach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Obowiązek używania kasków przez dzieci do 16. roku życia zacznie obowiązywać po 6 miesiącach od ogłoszenia.

Policja Policjant kontroluje kierowcę / Policja / KWP GORZOW