Oto nowe obowiązki dla wszystkich kierowców. Masowo polecą prawa jazdy

Wielkie zmiany dla kierowców przyjęte. Oto nowe obowiązki i kary

Kierowców bez względu na wiek czekają wielkie zmiany. Wszystko przez przepisy, które zamierzają wdrożyć w życie przedstawiciele Parlamentu Europejskiego i urzędnicy UE. Nowa reforma obejmuje m.in.obowiązki związane z wydaniem lub odnowieniem prawa jazdy czy zaostrzenie kar za wykroczenia drogowe.

Rozwiązania prawne mają przyczynić się do zmniejszenia liczby zabitych na europejskich drogach. Obecnie każdego roku ginie na nich ponad 20 tys. osób. Oto szczegóły…

Seniorzy stracą prawo jazdy? Nowe zasady oceny zdrowia kierowców

W pierwotnym kształcie reformy Komisja Europejska chciała, by 70-latkowie i starsi kierowcy stawiali się na badania lekarskie co 5 lat – inaczej ich prawo jazdy traciłoby ważność. Nowy obowiązek miał wejść w życie w 2024 roku. Posłowie PE jednak nie poparli skrócenia ważności uprawnień seniorów, aby uniknąć dyskryminacji i zapewnić im prawo do swobodnego przemieszczania się oraz uczestnictwa w życiu gospodarczym i społecznym.

Obowiązkowe badania kierowców będą albo nie. Zdecyduje rząd

Parlament Europejski zgodził się za to na nowe zasady oceny zdrowia przed wydaniem lub odnowieniem prawa jazdy. W myśl przyjętych zapisów kierowca ma sam określać swoją zdolność do prowadzenia pojazdów (np. wypełniając formularz). Przy czym PE wybrał iście salomonowe rozwiązanie – pozwolił rządom krajów UE samodzielnie decydować, czy samoocena jest wystarczająca, czy jednak powinno ją zastąpić badanie lekarskie z minimalnym zestawem kontroli m.in. wzroku i układu krążenia kierowców. Słowem Unia nie będzie wymagać obowiązkowych badań od państw członkowskich, ale też ich nie zabrania.

Prawo jazdy do wymiany co 15 lat. Kto i po jakim czasie?

Posłowie w Strasburgu zgodzili się też, że prawo jazdy kategorii A i B i A, czyli na motocykl i samochód osobowy, będzie ważne 15 lat. Kierowcy busów i samochodów ciężarowych dostaną prawo jazdy na 5 lat. Po tym okresie każdy będzie musiał wymienić dokument.

– Dziesiątki tysięcy ofiar wypadków drogowych rocznie na drogach UE zmusza do działań. Uregulowanie kwestii ważności dokumentów praw jazd do 15 lat jest tożsame z polskimi przepisami – od 2013 roku prawo jazdy wydawane jest na 15 lat – powiedział dziennik.pl Mikołaj Krupiński z Instytutu Transportu Samochodowego. – Wcześniej dokument wydawany był bezterminowo. Jeśli dokument uprawniający do prowadzenia pojazdów będzie miał datę ważności, to przy jego odnawianiu będzie sposobność, aby kierowcy mogli przechodzić dodatkowe badania lekarskie potwierdzające ich predyspozycje zdrowotne do prowadzenia pojazdów – podkreślił i wskazał, że nienajlepszy stan zdrowia dotyczy nie tylko osób w podeszłym wieku – chorują także osoby znacznie młodsze, mające 30 czy 40 lat.

Badania psychologiczne dla kierowców w Polsce

W Polsce kierowcy (niezawodowi) podlegają badaniom lekarskim (czasem psychologicznym) tylko w przypadku uzyskiwania prawa jazdy lub w sytuacji złamania prawa (np. na skutek przekroczenia limitu punktów karnych, prowadzenia pod wpływem alkoholu lub bycia sprawcą wypadku drogowego). Jednak zdaniem ekspertów Instytutu Transportu Samochodowego warto rozszerzyć obowiązujące przepisy.

– Badania psychologiczne, oprócz celu selekcyjnego, dostarczają informacji o sprawności psychicznej i indywidualnych mechanizmach zachowania kierowcy – powiedziała dziennik.pl dr Ewa Odachowska-Rogalska, psycholog transportu, traumatolog z ITS. – Te informacje mogą skłaniać do autorefleksji, wskazywać na sposoby rekompensowania braków oraz wpływać na bezpieczeństwo w ruchu drogowym. Świadomy kierowca, identyfikując ograniczenia, może dostosować sposób jazdy, np. ograniczając prędkość, unikając tras o dużym ruchu, zwłaszcza w godzinach szczytu czy po zmierzchu. Rozsądnym rozwiązaniem byłoby kierowanie na badania psychologiczne, niezależnie od wieku, osób chorych, zagrożonych np. demencją – wskazała.

Senior za kierownicą. W jakim wieku nie można prowadzić auto?

Szacuje się, że do 2050 roku w Unii Europejskiej blisko połowa populacji będzie miała 50 lat lub więcej. Średnia długość życia wzrośnie z 68 do 76 lat (a w krajach rozwiniętych z 77 do 83 lat). Nastąpi szybki wzrost liczby osób powyżej 80 roku życia – z obecnych 90 mln do ponad 400 mln w 2050 roku. W Polsce procesy starzenia się będą postępować jeszcze szybciej, a liczba osób w wieku emerytalnym znacząco wzrośnie już w 2030 roku. Światowa Organizacja Zdrowia uznaje, że starość rozpoczyna się w wieku 60 lat. Nad Wisłą osoby po 60. roku życia stanowią obecnie około 17 proc. populacji. Jak to się ma do kierowców?

– Nie ma precyzyjnego wieku, w którym należy przestać prowadzić pojazd, ale wraz z wiekiem u większości ludzi obniża się sprawność psychofizyczna – zwraca uwagę Odachowska-Rogalska. – Zmniejsza się wrażliwość układu nerwowego, pogarsza się widzenie, słuch i zdolności reakcji. Badania wskazują, że największe zmiany czasu reakcji występują w wieku 50-60 lat oraz po 65 roku życia. Osoby po 75 roku życia charakteryzują się nawet dwukrotnie dłuższym czasem reakcji w porównaniu do osób młodszych – podkreśliła.

W ocenie przedstawicieli ITS starsi kierowcy są narażeni na większe ryzyko wypadków – największe trudności sprawia im ocena pierwszeństwa przejazdu na skrzyżowaniach (na decyzję potrzebują o 50 proc. więcej czasu). Zawężone pole widzenia, słaba wrażliwość na kontrast i gorsza ocena odległości przyczyniają się do błędów, nierzadko tragicznych w skutkach.

Młodzi kierowcy z okresem próbnym przez 2 lata. Jakie zmiany?

Na przeciwnym końcu skali są kierowcy młodzi wiekiem (i stażem). Stąd Parlament Europejski paluje wprowadzenie dwuletniego okresu próbnego, podczas którego podlegaliby ograniczeniom, takim jak obniżony limit alkoholu we krwi i surowsze kary za niebezpieczną jazdę. To obostrzenie wydaje się właściwe, szczególnie że z danych Polskiego Obserwatorium Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego ITS wynika, że ta grupa kierujących powoduje 3-4 więcej wypadków niż kierowcy po 60 roku życia (w przeliczeniu na 10 tys. populacji).

– W odniesieniu do początkujących kierowców należy zasadniczo ustanowić co najmniej dwuletni okres próbny. Jeśli początkujący kierowca posiada już ważne prawo jazdy innej kategorii, okres próbny powinien obejmować jedynie pozostałą część okresu próbnego istniejącego prawa jazdy, ale nie powinien być krótszy niż 6 miesięcy. W tym okresie kierowcy powinni podlegać bardziej rygorystycznym ogólnounijnym zasadom i karom w całej Unii za ich łamanie, na przykład w wyniku jazdy pod wpływem alkoholu lub środków odurzających, przekroczenia dopuszczalnej prędkości, korzystania z niedozwolonych pojazdów, niestosowania urządzeń bezpieczeństwa lub prowadzenia pojazdu bez ważnego prawa jazdy – brzmi przyjęta rezolucja PE.

Nowe zasady szkolenia na prawo jazdy

Szkolenie i egzaminy kierowców także ma wyglądać inaczej niż obecnie. Posłowie PE chcą by podczas nauki kursanci nauczyli się zwracania większej uwagi na pieszych, dzieci, rowerzystów i użytkowników hulajnóg elektrycznych. – Dlatego jazda w śniegu i na śliskiej nawierzchni, bezpieczne korzystanie z telefonu podczas jazdy, martwe pola, systemy wspomagające kierowcę i zapewnienie bezpiecznego otwierania drzwi pojazdu powinny być również częścią testów dla kierowców w celu uzyskania prawa jazdy – podkreśla PE.

Młody kierowca - przez 2 lata pod nadzorem i jazda z obniżoną prędkością

Reformy na poziomie prawa UE są zbieżne z rozwiązaniami polskich ekspertów. Instytut Transportu Samochodowego także dąży do wdrożenia zmian w przepisach dotyczących młodych kierowców.

– Interesującym rozwiązaniem byłoby wprowadzenie dodatkowych szkoleń dla kierowców, umożliwiających jazdę z osobą towarzyszącą przez 2 lata przed uzyskaniem pełnych uprawnień, zgodnie z zasadą zaczynać naukę wcześniej, ale pod kontrolą – powiedziała Dąbrowska-Loranc.

Młody kierowca i zakaz jazdy od godziny 22.00 do 6.00

Eksperci ITS proponują też wprowadzenie dwóch ograniczeń dla młodych kierowców w pierwszych 2 latach po uzyskaniu prawa jazdy. Pierwsze to obniżenie dopuszczalnych limitów prędkości na różnych rodzajach dróg. Drugie rozwiązanie to zakaz samodzielnej jazdy w godzinach 22.00-6.00. Młody kierowca mógłby prowadzić w nocy jedynie w pod okiem osoby posiadającej prawo jazdy nie krócej niż 5 lat.

Utrata prawa jazdy za przekroczenie prędkości o 30 km/h

Utrata prawa jazdy za przekroczenie prędkości o 30 km/h w terenie zabudowanym – ten przepis może już niebawem mrozić krew w żyłach każdego kierowcy. Dziś w Polsce przekroczenie prędkości o 50 km/h w terenie kończy się zatrzymaniem uprawnień na trzy miesiące. Obniżenie limitu do 30 km/h oznaczałoby szybszą utratę prawa jazdy. Kolejny bat na kierowców jest ściśle związany z tym obostrzeniem.

Kara ważna w całej Unii Europejskiej. Policja zatrzyma prawo jazdy

– Obecnie, jeśli kierowca straci prawo jazdy w wyniku wykroczenia drogowego w innym kraju UE niż ten, który wydał mu prawo jazdy, w większości przypadków sankcja będzie miała zastosowanie tylko w kraju, w którym popełniono wykroczenie i nie będzie wiązać się z żadnymi ograniczeniami w pozostałej części UE – zauważają przedstawiciele PE i zamierzają to zmienić. Jakim cudem?

Informacja o czasowym zatrzymaniu prawa jazdy miałaby trafiać do Europejskiej Sieci Praw Jazdy (RESPER), czyli specjalnego systemu spinającego kraje UE. W ten sposób zakaz wydany np. w Polsce będzie obowiązywał we wszystkich państwach Unii. Zaproponowany mechanizm przewiduje, że służby będą miały 10 dni roboczych na informowanie się o dyskwalifikacji danego kierowcy i kolejne 15 dni na decyzję, czy zakaz prowadzenia pojazdów będzie obowiązywał w całej Unii. Przy czym kierowca o decyzji ma dowiedzieć się w ciągu 7 dni.

Unia przykręca śrubę kierowcom, posypią się mandaty

Dziś nawet 40 proc. wykroczeń popełnionych za granicą uchodzi płazem. Niebawem nastąpi koniec bezkarność kierowców, a tablica rejestracyjna innego państwa nie będzie licencją na ucieczkę od odpowiedzialności. Zmiany w przepisach dotyczących ścigania za wykroczenia w całej Unii Europejskiej mają ułatwić służbom namierzenie sprawcy i pociągnięcie go do odpowiedzialności.

W myśl nowych przepisów państwa UE zostaną zobowiązane do wzajemnej pomocy w namierzeniu pirata drogowego. Przykładowo Polska będzie musiała bezzwłocznie odpowiedzieć na wniosek niemieckiej policji, jednak nie później niż w dwa miesiące. Dodatkowo, na wniosek państwa, w którym doszło do wykroczenia, ściągalność mandatów drogowych może przejąć kraj UE, w którym mieszka sprawca, pod warunkiem, że jest on wyższy niż 70 euro (ponad 300 zł) i nie został zapłacony.

List gończy za kierowcą i szerszy katalog wykroczeń drogowych

Zaostrzone przepisy przewidują także rozszerzenie katalogu wykroczeń, za które kierowcy będą ścigani w całej UE. Oprócz przekroczenia prędkości, jazdy pod wpływem alkoholu lub przejazdu na czerwonym świetle, teraz zestaw został powiększony o niebezpieczne parkowanie i wyprzedzanie, przekraczanie linii ciągłej i ucieczkę z miejsca wypadku.