Strefa Czystego Transportu w Krakowie wchodzi w życie. Obszar i zasady zaskoczą kierowców

Strefa Czystego Transportu (SCT) w Krakowie to projekt, który od kilku lat wisiał nad stolicą Małopolski niczym smog. Miasto poprowadziło projekt na własną rękę, nie korzystając z doświadczenia innych miast w tym zakresie. Pomysłodawcy z krakowskiego samorządu w pierwszym etapie prac zaprezentowali tak radykalne pomysły, że jazda w specjalnej strefie byłaby niemożliwa. Dlatego szybko wycofali się z niektórych wizji i przedstawili nowe, bardziej racjonalne pomysły.

Włodarze Krakowa postanowili skorzystać z możliwości wynikających z Ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych. Na terenie województwa dodatkowo obowiązuje Program Ochrony Powietrza. Dlatego wisienką na torcie będzie wprowadzenie Strefy Czystego Transportu, która ograniczy ruch starych samochodów w centrum miasta i pomoże uporać się ze smogiem.

Strefa Czystego Transportu w Krakowie, pierwszy etap od 1 lipca 2024 r.

Podczas tworzenia założeń projektu miasto wsłuchało się w opinie mieszkańców, przedstawicieli lokalnego biznesu oraz pozostałych zainteresowanych. Konsultacje społeczne na temat wstępnych propozycji funkcjonowania Strefy Czystego Transportu trwały od marca do maja br.

Udało się uzyskać kompromis, który z jednej strony pozwoli ograniczyć emisję zanieczyszczeń generowanych przez ruch samochodowy, a z drugiej strony nie skomplikuje życia mieszkańców poprzez dodatkowe konsekwencje ekonomiczne - np. konieczność wymiany samochodu na dużo nowszy i droższy.

Jeśli projekt SCT zostanie zaakceptowany w obecnej wersji, pierwszy etap wejdzie w życie już od 1 lipca 2024 r. Drugi etap zaplanowano na 1 lipca 2026 r. To właśnie wtedy zaczną obowiązywać docelowe restrykcje. Zgodnie z najnowszą wersją projektu, strefa będzie obejmować całe miasto aż do jej granic administracyjnych.

- Wyznaczając obszar SCT zaplanowano, że granice SCT będą pokrywały się z granicami administracyjnymi miasta Krakowa. Takie rozwiązanie jest sprawiedliwe społecznie i zapobiega różnicowaniu mieszkańców miasta na tych mieszkających w strefie, i tych mieszkających poza nią - poinformowano w uzasadnieniu projektu rozporządzenia dotyczącego SCT.

W porównaniu z pierwotną wersją projektu, strefa będzie znacznie większa. Dlatego w ramach kompromisu pozostałe wymogi zostały w znacznym stopniu złagodzone.

- Dążenie do objęcia SCT tak dużego obszaru miasta wydaje się również zasadne, mając na uwadze wyniki badań przeprowadzonych przez ekspertów z Akademii Górniczo-Hutniczej, wskazujących na to, że im większy obszar miasta objęty będzie ograniczeniami, tym bardziej widoczne i mocniej odczuwalne będą efekty poprawy jakości powietrza w zakresie analizowanych zanieczyszczeń - poinformowano w projkecie.

Strefa Czystego Transportu w Krakowie, jakie normy będą obowiązywać kierowców?

W pierwszym etapie wprowadzania Strefy Czystego Transportu w Krakowie (od 1 lipca 2024 r. do 30 czerwca 2026 r. ) pojazdy zarejestrowane przed 1 stycznia 2023 r. będą podlegać łagodniejszym wymogom niż te, które zostaną zarejestrowane później.

Dla pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej (DMC) do 3,5 tony z silnikami benzynowymi będzie obowiązywać norma Euro 1 lub rok produkcji 1992. W przypadku silników Diesla obowiązywać będzie norma Euro 2 lub rok produkcji 1996.

Samochody zarejestrowane po 1 stycznia 2023 r. będą musiały spełniać normę emisji spalin Euro 3 (od 2000 r.), a w przypadku silników Diesla będzie obowiązywać norma Euro 5 (od 2010 r.).

Zasady obowiązujące od 1 lipca 2026 r. będą dotyczyć wszystkich pojazdów, niezależnie od daty ostatniej rejestracji. Samochody benzynowe będą musiały spełnić normę Euro 3 (od 2000 r.), a diesle Euro 5 (od 2010 r.).

Strefa Czystego Transportu w Krakowie, kogo nie będzie obowiązywać?

Władze Krakowa wprowadziły kilka wyjątków dotyczących Strefy Czystego Transportu. Do miasta będą mogły wjeżdżać bez żadnych ograniczeń np. pojazdy historyczne i pojazdy specjalne. Zrobiono również ukłon w kierunku pojazdów, których właściciele mają przynajmniej 70 lat. W nawiązaniu do Ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych z zakazu wyłączono pojazdy do przewozu osób niepełnosprawnych.

Kraków zostawia kierowcom kilka lat na zmianę samochodu na nowszy i bardziej ekologiczny. Zatem graniczną datą jest ostatni dzień czerwca 2026 r., kiedy zaczną obowiązywać wszystkie zakładane obostrzenia.

Strefa Czystego Transportu w Krakowie i zielona naklejka na szybie

Służby miejskie będą kontrolować obowiązkową naklejkę na szybie, która uprawnia do wjazdu na teren Strefy Czystego Transportu. Zgodnie z rozporządzeniem Ministerstwa Klimatu i Środowiska na zielonym tle pojawią się informacje o rodzaju paliwa, roku produkcji oraz dozwolonej strefie wjazdu. Na naklejce nie znajdziemy informacji na temat normy emisji spełnianej przez pojazd.

Zgodnie z obowiązującym rozporządzeniem zielona ośmiokątna nalepka przypomina znak STOP. Na górze przewidziano pole na rok produkcji samochodu. Oznaczenie literowe w ramce po lewej stronie będzie odpowiadać rodzajowi paliwa, jakim jest napędzany pojazd.

• P - to benzyna
• D - jak diesel, to olej napędowy;
• M - mieszanka (paliwo-olej);
• LPG - gaz płynny (propan-butan);
• CNG - gaz ziemny sprężony (metan);
• LNG - gaz ziemny skroplony (metan);
• H - wodór;
• EE - samochód elektryczny
• BD - biodiesel
• E85 - etanol
• 999 - inne.

Ramka z prawej strony zawiera informację, czy nalepka została wydana w związku z wyłączeniem ustalonym przez radę gminy w uchwale o ustanowieniu strefy czystego transportu. W dolnej części przewidziano pole na numer rejestracyjny.

Właściciele samochodów spełniających ostrzejszą normę, ale wyprodukowanych przez okresem obowiązywania mogą mieć kłopoty. Przy okazji wprowadzania Stref Czystego Transportu wielokrotnie podnoszono kwestię, że nalepka wydana w jednym mieście nie będzie żadną informacją dla służb kontrolujących strefy w innych miastach. Nadal nie widać na horyzoncie rozwiązania, które ureguluje tę kwestię.

Zgodnie z założeniem nalepki do Stref Czystego Transportu będą wydawane przez samorząd, który powołał je do życia. Opłata za wydanie naklejki nie może przekroczyć 5 zł. Za wjazd do SCT bez nalepki lub z niewłaściwą naklejką przewidziano mandat 500 zł.