Akcyza za samochód w 2024 r. Kto zwolniony z podatku? O tym musisz pamiętać

Stawki dla aut spalinowych są dobrze znane i nie zmieniły się od lat. Zatem sprowadzając z zagranicy samochód z jednostką o pojemności skokowej do 2000 cm³ płacimy 3,1 proc. od jego wartości(nie musi to więc koniecznie być kwota z faktury/umowy; patrz dalej),zaś wszystkie pojazdy czysto spalinowe z silnikiem powyżej dwóch litrów obowiązuje już stawka na poziomie 18,6 proc. Uwaga: ustawa o akcyzie dotyczy wszystkich pojazdów importowanych do Polski, a więc też i tych nowych. W tym wypadku koszty związane z akcyzą najpierw ponosi importer, ale potem diler dolicza je, co jasne, do ceny proponowanej klientowi w salonie.

I tak to przez lata funkcjonowało. Ludzie często pomstowali pod nosem, to jednak zazwyczaj płacili, inni zaniżali kwoty na umowie (by obniżyć stawkę akcyzy; najczęściej byli potem wzywani do złożenia wyjaśnień), a jeszcze inni, by uciec od wysokiej akcyzy, rejestrowali swoje auta za granicą – w Google'u popularną frazą stało się "założenie działalności w Czechach". W międzyczasie pojawiły się jednak nowe zmienne, czyli samochody hybrydowe (HEV), tzw. mikro- i miękkie hybrydy (MHEV), hybrydy ładowane z gniazdka (plug-in hybrid; PHEV) oraz auta na wodór i czysto elektryczne (BEV). Ustawa o podatku akcyzowym musiała więc zostać odpowiednio zmodyfikowana, by zmiany zachodzące na rynku uwzględnić. Najprościej jest w przypadku elektryków i aut na wodór, a w przypadku hybryd musimy się już nieco w zasady zagłębić. Ale od początku.

Auta elektryczne, elektryki (BEV) i na wodór: jaka akcyza?

I od razu dobra wiadomość: pojazdy typu BEV (elektryczne) oraz te na wodór są objęte zerową stawką. Mówiąc po ludzku – w przypadku tych dwóch rodzajów napędu akcyza odpada całkowicie, ale uwaga: należy w tym wypadku uzyskać zaświadczenie o zwolnieniu z akcyzy (opłata skarbowa: 17 zł). Jedyne dodatkowe koszty, gdy np. zdecydujemy się na zakup używanego elektryka przywiezionego z zagranicy, ograniczają się do rejestracji, ewentualnego badania technicznego oraz ubezpieczenia. Tyle.

Hybrydy (HEV) o pojemności silnika spalinowego do 2000 cm3: jaka akcyza?

W tym wypadku obwiązuje tzw. preferencyjna stawka akcyzowa – 1,55 proc. To dobra wiadomość dla wszystkich osób importujących np. Toyoty Auris oraz Prius.

Hybrydy (HEV) o pojemności silnika spalinowego od 2000 do 3500 cm3: jaka akcyza?

Tu też mamy do czynienia z preferencyjną stawką – wynosi ona dokładnie 9,3 proc. Wbrew pozorom, hybryd opartych np. na silniku V6 do 3,5 l też trochę jest (np. Lexus RX 400h i 450h).

Hybrydy typu plug-in (PHEV; z wtyczką) z silnikiem spalinowym do 2000 cm3: jaka akcyza?

Do końca 2029 r. w tym wypadku stawka podatku akcyzowego jest zerowa, czyli nie płacimy nic, ale – tak jak w przypadku elektryka – trzeba uzyskać zaświadczenie. To o tyle dobra wiadomość, że popularność takich aut rośnie. Zwłaszcza w naszych warunkach, gdzie używanie klasycznego auta typu BEV często jest jeszcze niewygodne ze względu na niezbyt dobrze rozwiniętą sieć stacji ładowania (choć trzeba przyznać, że sytuacja stale się poprawia).

Hybrydy typu plug-in (PHEV; z wtyczką) z silnikiem spalinowym od 2000 do 3500 cm3

Obecnie stawka również jest obniżona i wynosi nie 18,6, lecz 9,3 proc.

Mikro- i miękkie hybrydy (mHEV): tu sprawa z akcyzą jest nieco zagmatwana

W teorii preferencyjne stawki powinny dotyczyć też tzw. miękkich hybryd, a więc w wypadku aut z silnikiem spalinowym do 2000 cm³ oznacza to stawkę na poziomie 1,55 proc., zaś silnik od 2000 do 3500 cm³ to stawka na poziomie 9,3 proc. Ale uwaga, i tu są haczyki. W praktyce urzędy skarbowe mogą bowiem stosować różne interpretacje dotyczące preferencyjnej stawki podatku zwłaszcza w przypadku tzw. mikrohybryd. Takie auta wyposażone są w systemy umożliwiające m.in. rekuperację energii, jednak przeważnie nie dysponują osobnym napędem elektrycznym, co z kolei może być podstawą do odmowy uwzględnienia preferencyjnej stawki. Urzędnicy argumentują w takim przypadku (nie bez racji), że głównym celem tych układów jest redukcja emisji CO₂, ale w myśl przepisów nie ma w tym wypadku mowy o hybrydzie.

Z kolei tzw. miękkie hybrydy są wydajniejsze i na nie skarbówka powinna patrzeć przychylnym okiem – tu mamy już do czynienia z układem, który może wspomagać silnik spalinowy dodatkowym momentem obrotowym, na dodatek coraz bardziej powszechne są układy mHEV pozwalające na pokonanie niewielkich odległości na samym prądzie.

Ale uwaga: wciąż zdarzają się sytuacje, gdy właścicielowi miękkiej hybrydy odmawia się preferencyjnej stawki i ten musi walczyć o swoje – przykład opisuje m.in. portal legalis.pl: "Dyrektor KIS (Krajowa Informacja Skarbowa - przyp. red.) wydał w sprawie interpretację indywidualną z 23.8.2022 r., 0111-KDIB3-3.4013.116.2022.2.MK, Legalis. I choć hybryda jest 'miękka', stanowisko okazało się twarde i zdecydowane. Co ważne – przychylne dla podatnika."

Podatek akcyzowy: jakie terminy, jak zapłacić? Jaka kara zaniżenie wartości?

Wszelkie wątpliwości powinna wyjaśnić Platforma Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych (PUESC):

Formularz można złożyć osobiście w urzędzie lub elektronicznie – właśnie poprzez platformę PUESC. Wniosek AKC-U/S należy więc złożyć do w terminie 14 dni od powstania obowiązku podatkowego, a opłatę wnieść w ciągu 30 dni. Główną składową podstawy opodatkowania jest wartość rynkowa auta, więc jeśli kwota na umowie zostanie mocno zaniżona, można być niemal pewnym, że skarbówka tego nie przepuści (patrz dalej). W przypadku aut rozbitych, których wartość jest niższa od średniej rynkowej, konieczne może okazać się skorzystanie z z usług rzeczoznawcy. Pamiętaj: bez dowodu opłacenia akcyzy nie zarejestrujesz auta w kraju. Z akcyzy (pod pewnymi warunkami) mogą też być zwolnione te auta, które zostały sprowadzone w ramach mienia przesiedleńczego.

Jak wygląda procedura, gdy ktoś zaniży wartość auta w celu uniknięcia pełnej stawki akcyzy? O tym informują odpowiednie zapisy w ustawie o podatku akcyzowym. Warto też pamiętać o tym, że jeśli zaniżymy akcyzę i zostaniemy wezwani do jej skorygowania, ale wezwanie zignorujemy, to musimy się liczyć z karą finansową.