Wielkie zmiany dla kierowców. Te obowiązki i kary dotkną każdego. Jest data

Wymiana prawa jazdy - ten obowiązek dotyczy każdego kierowcy

Prawo jazdy obecnie wydawane jest z terminem ważności. Maksymalny okres, na jaki można dostać prawo jazdy przepisy ograniczają do 15 lat. Dotyczy to jednak wyłącznie osób, które nie mają problemów ze zdrowiem. W przeciwnym razie jeśli kierowca ma np. wadę wzroku, wówczas jego prawo jazdy jest oznaczane odpowiednim kodem w rubryce nr 12 i może być ważne przez 5 lat. Każdy, kto musi prowadzić samochód w soczewkach kontaktowych czy okularach powinien pilnować daty ważności prawa jazdy. Żeby przedłużyć "termin przydatności" należy przejść badania lekarskie i następnie wyrobić nowy dokument.

Zapisy ustawy o kierujących pojazdami zmieniły też zasady dotyczące osób, które otrzymały bezterminowe prawo jazdy. Na taki luksus można było liczyć do 18 stycznia 2013 roku. Przed reformą takich dokumentów nie trzeba było wymieniać. Nowe przepisy w związku z koniecznością dostosowania się do unijnych regulacji wprowadziły nowy obowiązek i pewne jest, że nawet ci, którzy w blankiecie nie mają daty ważności "prawka", będą musieli stanąć w kolejce po nowy dokument. Oto szczegóły…

Kto musi wymienić prawo jazdy? Tych kierowców czeka wizyta w urzędzie

W ustawie o konieczności wymiany prawa jazdy mówi rozdział 19, art. 124. W punkcie 1 czytamy:

• Osoby posiadające prawa jazdy wydane do dnia 18 stycznia 2013 r. obowiązane są dokonać ich wymiany, na prawa jazdy zgodne z nowym wzorem prawa jazdy określonym w przepisach wydanych na podstawie art. 20 ust. 1 pkt 1. Prawo jazdy zgodne z nowym wzorem wydaje się od dnia 19 stycznia 2013 r.

Jak łatwo obliczyć pierwsi kierowcy z "prawkiem" ważnym 15 lat będą musieli je wymienić w styczniu 2028 roku.

Bezterminowe prawo jazdy do wymiany. Jest data

Bezterminowe prawo jazdy (oznaczone kreską w rubryce nr 11 – jak na zdjęciu niżej) będzie podlegać obowiązkowej wymianie od 2028 do 2033 roku. To również określa ustawa o kierujących i art. 124. Punkt 4. wyznacza daty, w który kierowca powinien stawić się urzędzie:

• Prawa jazdy wydane do dnia 18 stycznia 2013 r. podlegają wymianie w okresie od dnia 19 stycznia 2028 r. do dnia 18 stycznia 2033 r. w terminach określonych przez ministra właściwego do spraw transportu lub w terminie wcześniejszym na wniosek posiadacza prawa jazdy.

Co oznacza rubryka nr 11 w prawo jazdy?

Obecnie w rubryce nr 11 (z tyłu blankietu) wpisywana jest data ważności prawa jazdy. Wcześniej w przypadku bezterminowego prawa jazdy tym miejscu urzędnicy stawiali np. kreskę.

Ile kosztuje wymiana prawa jazdy? Kiedy jest potrzebne badanie lekarskie?

Przepisy przewidują, że w przypadku bezterminowego prawa jazdy na kategorie AM, A1, A2, A, B1, B, B+E, T, nie będzie potrzeby dostarczania zaświadczenia lekarskiego. Przy wymianie w wydziale komunikacji wystarczy "stary dokument", dokument tożsamości, wypełniony wniosek, fotografia i dowód uiszczenia opłaty za wydanie prawa jazdy (100 zł). Badania lekarskie muszą przedstawić jedynie kierowcy, których prawo jazdy od początku ma wpisaną datę ważności – badanie lekarskie kosztuje 200 zł.

Jakie dokumenty są potrzebne do wydania prawa jazdy?

Wniosek o wydanie nowego dokumentu prawa jazdy oraz odpowiednie oświadczenia są dostępne w urzędzie. Komplet wniosków można też pobrać z internetu i w wydziale komunikacji pojawić się z papierami już wypisanymi w domu.

• Wniosek o wydanie prawa jazdy - formularz w wydziale komunikacji lub na stronie internetowej urzędu;
• Kolorowa i aktualna fotografia o wymiarach 35 x 45 mm wykonana na jednolitym jasnym tle (obecnie wykonanie zdjęcia do prawa jazdy kosztuje średnio ok. 50 zł za komplet 4 profesjonalnych fotografii);
• Kserokopia dotychczasowego prawa jazdy;
• Dowód osobisty do wglądu;
• Dowód uiszczenia opłaty 100 zł za wydanie prawa jazdy - można zapłacić w kasie urzędu albo przelać pieniądze na konto urzędu i potwierdzanie przelewu dołączyć do wniosku;
• Oświadczenie o zapoznaniu z treścią art. 233 kk.;
• Oświadczenie złożone w trybie art. 11 ust. 1 pkt 5 ustawy o kierujących pojazdami;
• Badanie lekarskie w przypadku kierowców posiadających prawo jazdy z datą ważności – to kosztuje 200 zł.

Kiedy wymagana jest wymiana prawa jazdy?

Obowiązkowa wymiana bezterminowych praw jazdy to nie jedyna sytuacja, gdy trzeba wymienić dokument. Wniosek o nowe prawo jazdy należy złożyć również w sytuacji, gdy:

• Upłynął termin ważności dokumentu;
• Upłynął termin ważności konkretnej kategorii prawa jazdy;
• Dokument został zgubiony lub zniszczony.

Wielkie zmiany dla kierowców przyjęte. Oto nowe obowiązki i kary

Co ciekawe, kierowców bez względu na wiek niebawem czekają kolejne wielkie zmiany. Wszystko przez przepisy, które zamierzają wdrożyć w życie przedstawiciele Parlamentu Europejskiego i urzędnicy UE. Nowa reforma obejmuje m.in. obowiązki związane z wydaniem lub odnowieniem prawa jazdy czy zaostrzenie kar za wykroczenia drogowe. Rozwiązania prawne mają przyczynić się do zmniejszenia liczby zabitych na europejskich drogach. Obecnie każdego roku ginie na nich ponad 20 tys. osób. Oto szczegóły…

Nowe zasady oceny zdrowia kierowców. Seniorzy stracą prawo jazdy?

W pierwotnym kształcie reformy Komisja Europejska chciała, by 70-latkowie i starsi kierowcy stawiali się na badania lekarskie co 5 lat – inaczej ich prawo jazdy traciłoby ważność. Nowy obowiązek miał wejść w życie w 2024 roku. Posłowie PE jednak nie poparli skrócenia ważności uprawnień seniorów, aby uniknąć dyskryminacji i zapewnić im prawo do swobodnego przemieszczania się oraz uczestnictwa w życiu gospodarczym i społecznym.

Obowiązkowe badania kierowców będą albo nie. Zdecyduje rząd

Parlament Europejski zgodził się za to na nowe zasady oceny zdrowia przed wydaniem lub odnowieniem prawa jazdy. W myśl przyjętych zapisów kierowca ma sam określać swoją zdolność do prowadzenia pojazdów (np. wypełniając formularz). Przy czym PE wybrał iście salomonowe rozwiązanie – pozwolił rządom krajów UE samodzielnie decydować, czy samoocena jest wystarczająca, czy jednak powinno ją zastąpić badanie lekarskie z minimalnym zestawem kontroli m.in. wzroku i układu krążenia kierowców. Słowem Unia nie będzie wymagać obowiązkowych badań od państw członkowskich, ale też ich nie zabrania.

Prawo jazdy do wymiany co 15 lat. Kto i po jakim czasie?

Posłowie w Strasburgu zgodzili się też, że prawo jazdy kategorii A i B i A, czyli na motocykl i samochód osobowy, będzie ważne 15 lat (przepisy, które obowiązują w Polsce wejdą w innych krajach UE). Kierowcy busów i samochodów ciężarowych dostaną prawo jazdy na 5 lat. Po tym okresie każdy będzie musiał wymienić dokument.

– Dziesiątki tysięcy ofiar wypadków drogowych rocznie na drogach UE zmusza do działań. Uregulowanie kwestii ważności dokumentów praw jazd do 15 lat jest tożsame z polskimi przepisami – od 2013 roku prawo jazdy wydawane jest na 15 lat – powiedział dziennik.pl Mikołaj Krupiński z Instytutu Transportu Samochodowego. – Wcześniej dokument wydawany był bezterminowo. Jeśli dokument uprawniający do prowadzenia pojazdów będzie miał datę ważności, to przy jego odnawianiu będzie sposobność, aby kierowcy mogli przechodzić dodatkowe badania lekarskie potwierdzające ich predyspozycje zdrowotne do prowadzenia pojazdów – podkreślił i wskazał, że nienajlepszy stan zdrowia dotyczy nie tylko osób w podeszłym wieku – chorują także osoby znacznie młodsze, mające 30 czy 40 lat.

Badania psychologiczne dla kierowców w Polsce

W Polsce kierowcy (niezawodowi) podlegają badaniom lekarskim (czasem psychologicznym) tylko w przypadku uzyskiwania prawa jazdy lub w sytuacji złamania prawa (np. na skutek przekroczenia limitu punktów karnych, prowadzenia pod wpływem alkoholu lub bycia sprawcą wypadku drogowego). Jednak zdaniem ekspertów Instytutu Transportu Samochodowego warto rozszerzyć obowiązujące przepisy.

– Badania psychologiczne, oprócz celu selekcyjnego, dostarczają informacji o sprawności psychicznej i indywidualnych mechanizmach zachowania kierowcy – powiedziała dziennik.pl dr Ewa Odachowska-Rogalska, psycholog transportu, traumatolog z ITS. – Te informacje mogą skłaniać do autorefleksji, wskazywać na sposoby rekompensowania braków oraz wpływać na bezpieczeństwo w ruchu drogowym. Świadomy kierowca, identyfikując ograniczenia, może dostosować sposób jazdy, np. ograniczając prędkość, unikając tras o dużym ruchu, zwłaszcza w godzinach szczytu czy po zmierzchu. Rozsądnym rozwiązaniem byłoby kierowanie na badania psychologiczne, niezależnie od wieku, osób chorych, zagrożonych np. demencją – wskazała.

W jakim wieku nie można prowadzić auto? Senior za kierownicą

Szacuje się, że do 2050 roku w Unii Europejskiej blisko połowa populacji będzie miała 50 lat lub więcej. Średnia długość życia wzrośnie z 68 do 76 lat (a w krajach rozwiniętych z 77 do 83 lat). Nastąpi szybki wzrost liczby osób powyżej 80 roku życia – z obecnych 90 mln do ponad 400 mln w 2050 roku. W Polsce procesy starzenia się będą postępować jeszcze szybciej, a liczba osób w wieku emerytalnym znacząco wzrośnie już w 2030 roku. Światowa Organizacja Zdrowia uznaje, że starość rozpoczyna się w wieku 60 lat. Nad Wisłą osoby po 60. roku życia stanowią obecnie około 17 proc. populacji. Jak to się ma do kierowców?

– Nie ma precyzyjnego wieku, w którym należy przestać prowadzić pojazd, ale wraz z wiekiem u większości ludzi obniża się sprawność psychofizyczna – zwraca uwagę Odachowska-Rogalska. – Zmniejsza się wrażliwość układu nerwowego, pogarsza się widzenie, słuch i zdolności reakcji. Badania wskazują, że największe zmiany czasu reakcji występują w wieku 50-60 lat oraz po 65 roku życia. Osoby po 75 roku życia charakteryzują się nawet dwukrotnie dłuższym czasem reakcji w porównaniu do osób młodszych – podkreśliła.

W ocenie przedstawicieli ITS starsi kierowcy są narażeni na większe ryzyko wypadków – największe trudności sprawia im ocena pierwszeństwa przejazdu na skrzyżowaniach (na decyzję potrzebują o 50 proc. więcej czasu). Zawężone pole widzenia, słaba wrażliwość na kontrast i gorsza ocena odległości przyczyniają się do błędów, nierzadko tragicznych w skutkach.

Młodzi kierowcy z okresem próbnym przez 2 lata. Radykalne zmiany

Na przeciwnym końcu skali są kierowcy młodzi wiekiem (i stażem). Stąd Parlament Europejski paluje wprowadzenie 2-letniego okresu próbnego, podczas którego podlegaliby ograniczeniom, takim jak obniżony limit alkoholu we krwi i surowsze kary za niebezpieczną jazdę. To obostrzenie wydaje się właściwe, szczególnie że z danych Polskiego Obserwatorium Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego ITS wynika, że ta grupa kierujących powoduje 3-4 więcej wypadków niż kierowcy po 60 roku życia (w przeliczeniu na 10 tys. populacji).

– W odniesieniu do początkujących kierowców należy zasadniczo ustanowić co najmniej dwuletni okres próbny. Jeśli początkujący kierowca posiada już ważne prawo jazdy innej kategorii, okres próbny powinien obejmować jedynie pozostałą część okresu próbnego istniejącego prawa jazdy, ale nie powinien być krótszy niż 6 miesięcy. W tym okresie kierowcy powinni podlegać bardziej rygorystycznym ogólnounijnym zasadom i karom w całej Unii za ich łamanie, na przykład w wyniku jazdy pod wpływem alkoholu lub środków odurzających, przekroczenia dopuszczalnej prędkości, korzystania z niedozwolonych pojazdów, niestosowania urządzeń bezpieczeństwa lub prowadzenia pojazdu bez ważnego prawa jazdy – brzmi przyjęta rezolucja PE.

Nowe zasady szkolenia na prawo jazdy

Szkolenie i egzaminy kierowców także ma wyglądać inaczej niż obecnie. Posłowie PE chcą by podczas nauki kursanci nauczyli się zwracania większej uwagi na pieszych, dzieci, rowerzystów i użytkowników hulajnóg elektrycznych. – Dlatego jazda w śniegu i na śliskiej nawierzchni, bezpieczne korzystanie z telefonu podczas jazdy, martwe pola, systemy wspomagające kierowcę i zapewnienie bezpiecznego otwierania drzwi pojazdu powinny być również częścią testów dla kierowców w celu uzyskania prawa jazdy – podkreśla PE.

Młody kierowca przez 2 lata pod nadzorem i jazda z obniżoną prędkością

Reformy na poziomie prawa UE są zbieżne z rozwiązaniami polskich ekspertów. Instytut Transportu Samochodowego także dąży do wdrożenia zmian w przepisach dotyczących młodych kierowców.

– Interesującym rozwiązaniem byłoby wprowadzenie dodatkowych szkoleń dla kierowców, umożliwiających jazdę z osobą towarzyszącą przez 2 lata przed uzyskaniem pełnych uprawnień, zgodnie z zasadą zaczynać naukę wcześniej, ale pod kontrolą – powiedziała Dąbrowska-Loranc.

Od godziny 22.00 do 6.00 zakaz jazdy dla młodych kierowców

Eksperci ITS proponują też wprowadzenie dwóch ograniczeń dla młodych kierowców w pierwszych 2 latach po uzyskaniu prawa jazdy. Pierwsze to obniżenie dopuszczalnych limitów prędkości na różnych rodzajach dróg. Drugie rozwiązanie to zakaz samodzielnej jazdy w godzinach 22.00-6.00. Młody kierowca mógłby prowadzić w nocy jedynie w pod okiem osoby posiadającej prawo jazdy nie krócej niż 5 lat.

Przekroczenie prędkości o 30 km/h i utrata prawa jazdy

Utrata prawa jazdy za przekroczenie prędkości o 30 km/h w terenie zabudowanym – ten przepis może już niebawem mrozić krew w żyłach każdego kierowcy. Dziś w Polsce przekroczenie prędkości o 50 km/h w terenie kończy się zatrzymaniem uprawnień na trzy miesiące. Obniżenie limitu do 30 km/h oznaczałoby szybszą utratę prawa jazdy. Kolejny bat na kierowców jest ściśle związany z tym obostrzeniem.

Kara ważna w całej Unii Europejskiej. Policja zatrzyma prawo jazdy

– Obecnie, jeśli kierowca straci prawo jazdy w wyniku wykroczenia drogowego w innym kraju UE niż ten, który wydał mu prawo jazdy, w większości przypadków sankcja będzie miała zastosowanie tylko w kraju, w którym popełniono wykroczenie i nie będzie wiązać się z żadnymi ograniczeniami w pozostałej części UE – zauważają przedstawiciele PE i zamierzają to zmienić. Jakim cudem?

Informacja o czasowym zatrzymaniu prawa jazdy miałaby trafiać do Europejskiej Sieci Praw Jazdy (RESPER), czyli specjalnego systemu spinającego kraje UE. W ten sposób zakaz wydany np. w Polsce będzie obowiązywał we wszystkich państwach Unii. Zaproponowany mechanizm przewiduje, że służby będą miały 10 dni roboczych na informowanie się o dyskwalifikacji danego kierowcy i kolejne 15 dni na decyzję, czy zakaz prowadzenia pojazdów będzie obowiązywał w całej Unii. Przy czym kierowca o decyzji ma dowiedzieć się w ciągu 7 dni.