Funkcjonariusze kontrolujący ruch drogowy mają prawo zrezygnować z wymierzenia kary za wykroczenie. Zależy to jednak tylko od ich uznania, bo przepisy nie przewidują sytuacji, w których mają taki obowiązek

Reklama

Czy policjant ma zakaz odstępowania od wymierzenia kary

Przekroczyłem nieznacznie prędkość w terenie zabudowanym. Zostałem zatrzymany przez policjantów, którzy ukarali mnie 100-złotowym mandatem. Prosiłem o poprzestanie na pouczeniu, choćby ze względu na to, że nigdy wcześniej nie byłem karany mandatem. Funkcjonariusze stwierdzili, że nie mogą tego uczynić. Czy to prawda?
Nie
Reklama
Policjant lub strażnik miejski nie ma obowiązku ukarania sprawcy wykroczenia mandatem karnym. Kodeks wykroczeń przewiduje, że w stosunku do sprawcy czynu można zawsze poprzestać na zastosowaniu środków oddziaływania wychowawczego. Są nimi przede wszystkim pouczenie, zwrócenie uwagi i ostrzeżenie. Pouczenie polega na wyjaśnieniu sprawcy wykroczenia, że czyn, jakiego się dopuścił, jest niezgodny z obowiązującymi normami, i ostrzeżeniu, że ponowne jego popełnienie będzie skutkować odpowiedzialnością. Zastosowanie takiego dopuszczalnego przez prawo rozwiązania jest jednoczesną rezygnacją z ukarania kierowcy i wyklucza możliwość późniejszego wystąpienia z wnioskiem o ukaranie go do sądu przez policję lub inny organ. Taką alternatywę ma później tylko osoba pokrzywdzona wykroczeniem (co rzadko zdarza się w sprawach o wykroczenia drogowe).
Kodeks wykroczeń daje możliwość stosowania środków oddziaływania wychowawczego bez żadnych dodatkowych obostrzeń. Decydujący się na odstąpienie od wymierzenia kary funkcjonariusz nie musi nawet stwierdzać, że jest to wystarczające do wdrożenia sprawcy do poszanowania prawa, albo że zasługuje on na taki przywilej z uwagi na nienaganne dotychczas postępowanie (brak mandatów czy punktów karnych na koncie).



Do stosowania środków oddziaływania wychowawczego są uprawnione sąd, policja i wszystkie pozostałe organy mające uprawnienia oskarżyciela publicznego w sprawach o wykroczenia. Są nimi między innymi strażnicy gminni, strażnicy leśni, strażnicy Państwowej Straży Łowieckiej.
Podstawa prawna
Art. 41 ustawy z 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń (Dz.U. z 2010 r. nr 46, poz. 275 z późn. zm.).

Czy dostanę mandat za złe parkowanie pod blokiem

Zaparkowałem na chodniku przed moim blokiem. Za niecałą godzinę przyjechała wezwana przez sąsiadkę straż miejska i wystawiła mi mandat za niezachowanie 1,5-metrowego przejścia dla pieszych. Chodnik znajdował się na terenie spółdzielni. Nie była to ani strefa ruchu, ani strefa zamieszkania. Czy można dostać taki mandat?
Nie
Zgodnie z obowiązującymi przepisami wszelkie drogi wewnętrzne, które są drogami na osiedlach mieszkaniowych, nie są traktowane jako drogi publiczne. Oznacza to, że policja nie ma możliwości karania kierowców na drogach niezaliczonych do tej kategorii. Takich możliwości nie ma również straż miejska. Oznacza to, że nikt, kto nieprawidłowo zaparkuje przed blokiem – na pasie zieleni, na chodniku, a nawet na miejscu dla inwalidów, nie może zostać ukarany mandatem. Jest to dopuszczalne tylko w przypadku, gdy tereny wokół bloku zostały oznaczone jako droga pożarowa lub ustawienie pojazdu w inny sposób zagrażałoby zdrowiu i życiu ludzkiemu. Odpowiedzialność za łamanie reguł dotyczących zatrzymania i postoju pojazdu obowiązuje jedynie na drogach publicznych oraz w strefach zamieszkania, czyli obszarach obejmujących drogi publiczne lub inne drogi, w których obowiązują szczególne zasady ruchu drogowego, a wjazdy i wyjazdy oznaczone są odpowiednimi znakami drogowymi.



Obowiązująca od 4 września 2010 r. nowelizacja ustawy – Prawo o ruchu drogowym wprowadziła możliwość tworzenia na obszarach dróg niepublicznych specjalnych stref ruchu, na których obowiązują przepisy ruchu drogowego. Ustawa uznaje za strefę ruchu każdy obszar obejmujący co najmniej jedną drogę wewnętrzną, na którym wjazdy i wyjazdy oznaczone są odpowiednimi znakami drogowymi (D-52 i D-53). Decyzję o ustanowieniu strefy ruchu podejmuje każdorazowo właściciel lub zarządca terenu. Dopiero ustanowienie strefy ruchu jest równoznaczne z tym, że łamiący przepisy kierowcy będą karani tak, jakby dopuszczali się wykroczeń, poruszając się po drogach publicznych.
Podstawa prawna
Art. 1 pkt 2 ustawy z 22 lipca 2010 r. o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2010 r. nr 152, poz. 1018).

Czy pokrzywdzony wykroczeniem może złożyć wniosek

Kilka tygodni temu uczestniczyłem w kolizji drogowej. Wezwani na miejsce policjanci stwierdzili, że okoliczności jego popełnienia są na tyle niejasne, że odstąpią od nałożenia na mnie mandatu. Poprzestali na pouczeniu. Niestety kierowca, z którym się zderzyłem, skierował wniosek o ukaranie mnie do sądu. Czy miał do tego prawo?
Tak
Pokrzywdzony może złożyć wniosek o ukaranie sprawcy wykroczenia do sądu, mimo że funkcjonariusze policji postanowili wcześniej odstąpić od wymierzenia kary. W sytuacji gdy pokrzywdzony zdecyduje się na taki krok, prezes sądu może jednak i tak odmówić wszczęcia postępowania na podstawie art. 61 par. 1 pkt 2 kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia. Przewiduje on, że można odmówić wszczęcia postępowania, a wszczęte umorzyć, jeżeli wobec sprawcy zastosowano środek oddziaływania w postaci pouczenia, zwrócenia uwagi lub ostrzeżenia albo środek przewidziany w przepisach o odpowiedzialności dyscyplinarnej lub porządkowej, a środek ten jest wystarczającą reakcją na wykroczenie. Na postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania służy zażalenie osobie, która złożyła zawiadomienie o popełnieniu wykroczenia, ujawnionemu pokrzywdzonemu oraz organowi, który wniósł wniosek o ukaranie.
Podstawa prawna
Art. 61 par. 1 pkt 2 ustawy z 24 sierpnia 2001 r. – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz.U. z 2008 r. nr 133, poz. 848 z późn. zm.).



Czy mogę odwołać się od przyjętego mandatu

Policjanci zatrzymali mnie na trasie szybkiego ruchu i stwierdzili, że wyprzedzałem inny pojazd, przekraczając podwójną linię ciągłą. Stanowczo się temu sprzeciwiłem. Funkcjonariusze jechali z przeciwka i z kilkuset metrów źle ocenili miejsce, w którym wyprzedzałem. Jednak podpisałem mandat. Czy teraz mogę się od niego odwołać?
Nie
Przyjęcie mandatu oznacza przyznanie się do winy. Staje się on wtedy prawomocny. Jeżeli w sprawie istnieją wątpliwości co do tego, czy jesteśmy winni wykroczenia lub nie wiadomo, czy za popełniony przez nas czyn grozi w ogóle mandat, to funkcjonariusze nie powinni, a wręcz nie mogą stosować tego typu kary. W takiej sytuacji policjanci muszą dokonać niezbędnych ustaleń i sporządzić z nich stosowną dokumentację, przekazując ją następnie do właściwej jednostki policji w celu przeprowadzenia dalszych czynności wyjaśniających. Prawo do odmowy przyjęcia mandatu nie służy temu, by sprawcy wykroczeń mogli uchylać się od poniesienia zasłużonej kary, ale ma na celu możliwość wyjaśnienia przed niezawisłym sądem wątpliwości co do zasadności nałożenia mandatu lub jego wysokości.
Mandat karny (prawomocny) podlega uchyleniu, gdy grzywnę nałożono za czyn niebędący zachowaniem zabronionym jako wykroczenie. Uchylenie następuje z urzędu albo na wniosek ukaranego złożony w zawitym terminie 7 dni od daty uprawomocnienia się mandatu. Organem uprawnionym do uchylenia prawomocnego mandatu karnego jest sąd właściwy do rozpoznawania sprawy (sąd rejonowy), na którego obszarze działania grzywna została nałożona. Osoby, które nie odwołały się w siedmiodniowym terminie, nie mają szans na zwrot uiszczonych grzywien. Nie jest dopuszczalne wznowienie postępowania mandatowego ani postępowania zakończonego wydaniem postanowienia o odmowie uchylenia mandatu karnego.
Podstawa prawna
Art. 101 ustawy z 24 sierpnia 2001 r. – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz.U. z 2008 r. nr 133, poz. 848 z późn. zm.).



Czy można włożyć mandat za wycieraczkę

Ostatnio za wycieraczką samochodu znalazłem mandat od straży miejskiej za nieprawidłowe parkowanie na chodniku. Czy można w taki sposób doręczać mandaty?
Nie
Dokument, znaleziony przez czytelnika za wycieraczką auta był najprawdopodobniej zawiadomieniem wystawionym przez funkcjonariuszy, a nie mandatem. Mandatem karnym zaocznym można nałożyć grzywnę w razie stwierdzenia wykroczenia, którego sprawcy nie zastano na miejscu jego popełnienia, gdy nie zachodzi wątpliwość co do osoby tego sprawcy. Mandat taki pozostawia się wówczas w takim miejscu, aby sprawca mógł go niezwłocznie odebrać. Mandat zaoczny powinien wskazywać, gdzie w terminie 7 dni od daty jego wystawienia ukarany może uiścić grzywnę oraz informować o skutkach jej nieuiszczenia w tym terminie. Staje się on prawomocny z chwilą uiszczenia grzywny we wskazanym miejscu i terminie.
Mandat karny zaoczny można pozostawić osobie pełnoletniej, która zobowiąże się do przekazania go sprawcy wykroczenia drogowego. Osoba ta potwierdza otrzymanie poszczególnych odcinków formularza, wpisując swoje imię, nazwisko i adres zamieszkania oraz potwierdzając prawdziwość tych danych własnoręcznym podpisem. W razie braku możliwości doręczenia osobiście sprawcy wykroczenia mandatu karnego zaocznego, na drzwiach mieszkania sprawcy wykroczenia lub w miejscu widocznym na nieruchomości lub ruchomości, w tym na pojeździe należącym do sprawcy bądź przez niego użytkowanym, funkcjonariusze mogą umieścić zawiadomienie. Taka informacja powinna wskazywać, gdzie i kiedy pozostawiono mandat, a także pouczenie, że należy go odebrać w ciągu 7 dni, a nieodebranie pisma w terminie będzie równoznaczne z jego doręczeniem. W razie odmowy przyjęcia mandatu karnego lub nieuiszczenia w wyznaczonym terminie grzywny nałożonej mandatem zaocznym, organ, którego funkcjonariusz nałożył grzywnę, występuje do sądu z wnioskiem o ukaranie. We wniosku tym należy zaznaczyć, że obwiniony odmówił przyjęcia mandatu albo nie uiścił grzywny nałożonej mandatem zaocznym, a w miarę możności podać także przyczyny odmowy. W razie nieuiszczenia grzywny w wyznaczonym terminie organ, którego funkcjonariusz nałożył grzywnę, występuje do sądu z wnioskiem o ukaranie.
Podstawa prawna
Par. 7 rozporządzenia Rady Ministrów z 22 lutego 2002 r. w sprawie nakładania grzywien w drodze mandatu karnego.
Art. 98 par. 4 – 5 i art. 99 ustawy z 24 sierpnia 2001 r. – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz.U. 2008 r. nr 133, poz. 848 z późn. zm.).