Poszkodowany w wypadku policjant, o ile pozwala na to stan jego zdrowia, powinien niezwłocznie zawiadomić o zdarzeniu komendanta swojej jednostki. Ze względu na obowiązujące w służbach podporządkowanie musi to zrobić za pośrednictwem bezpośredniego przełożonego. Inna procedura jest w sytuacji, kiedy wypadek ma miejsce na terenie szkoły policyjnej lub w trakcie zajęć programowych poza jej terenem. W takiej sytuacji poszkodowany zawiadamia o wypadku bezpośrednio komendanta tejże placówki.
Zarówno komendant jednostki, jak i szef szkoły policyjnej obowiązkowo musi zabezpieczyć miejsce wypadku, udzielić pomocy poszkodowanemu lub osobom, którym zagraża niebezpieczeństwo. Ma także wszcząć postępowanie wyjaśniające w sprawie ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku. Musi to zrobić na piśmie, jednocześnie powołując komisję powypadkową oraz udostępniając materiały niezbędne do ustalenia przyczyn takiego zdarzenia. Do jego obowiązków należy także udzielenie wszechstronnej pomocy komisji powypadkowej.
Aby nie było żadnych wątpliwości dotyczących przyczyn wypadku, funkcjonariusz powinien być poddany badaniu trzeźwości lub testowi na wykrycie środków odurzających, substancji psychotropowych lub innych substancji o podobnym działaniu, chyba że stan zdrowia poszkodowanego albo okoliczności wypadku nie uzasadniają przeprowadzenia takich badań.
Wybór komisji
Jedną z istotnych spraw związanych z wyjaśnieniem przyczyn wypadku jest powołanie komisji powypadkowej. Rozpoczyna ona działanie na rozkaz komendanta, a jest powoływana przez kierownika jednostki organizacyjnej policji. W skład komisji muszą wejść co najmniej dwie osoby.
Przewodniczącym takiej komisji ma być przedstawiciel służby właściwej do spraw bezpieczeństwa i higieny służby i pracy pracujący w danej jednostce. Drugą osobą w takiej komisji powinien być inny pracownik lub funkcjonariusz wskazany przez powołującego komisję powypadkową. Jeśli w komendzie nie ma służby odpowiedzialnej za bhp, to członkiem tej komisji zostanie osoba, której kierownik jednostki organizacyjnej policji powierzył wykonywanie takich zadań. W skład tego organu może wchodzić przedstawiciel komendanta głównego policji lub komendanta wojewódzkiego (stołecznego) policji. Jeśli jednak wypadkowi uległ kierownik takiej jednostki, to komisję powypadkową wyznacza jego bezpośredni przełożony. Do takiej komisji nie mogą być powołane osoby będące świadkami wypadku, których bezstronność może budzić wątpliwości.
Komisja powypadkowa ustala okoliczności i przyczyny wypadku w postępowaniu wyjaśniającym, czyli:
● dokonuje oględzin miejsca wypadku, stanu technicznego maszyn lub urządzeń oraz bada warunki pełnienia służby i inne okoliczności, które mogły mieć wpływ na powstanie wypadku lub mają z nim związek,
● sporządza szkice lub wykonuje zdjęcia tego miejsca, jeżeli okoliczności to uzasadniają,
● przyjmuje wyjaśnienia od poszkodowanego, świadków wypadku oraz innych osób, których informacje mogą mieć znaczenie dla ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku.
W szczególnych sytuacjach komisja zasięga opinii specjalistów lub biegłych w zakresie niezbędnym do oceny okoliczności, przyczyn i skutków wypadku. Niezwykle ważnym obowiązkiem członków komisji jest zwrócenie się do rodziny poszkodowanego policjanta o udostępnienie dokumentacji medycznej, która może mieć związek ze zdarzeniem. Dodatkowo osoby zajmujące się wyjaśnieniem jego przyczyn muszą zbierać inne dowody mające związek z wypadkiem lub jego skutkami. Tylko w uzasadnionych przypadkach komisja powypadkowa może odstąpić od oględzin miejsca wypadku lub stanu technicznego maszyn lub urządzeń.
Gotowy protokół
Po zbadaniu przyczyn wypadku komisja ma obowiązek sporządzić protokół powypadkowy, w terminie nie dłuższym niż 14 dni od dnia zawiadomienia jej o powołaiu. Jeśli postępowanie wyjaśniające nie może być zakończone w tym czasie, przyczyny opóźnienia należy podać w protokole. Ustalenie przez komisję powypadkową, że wyłączną przyczyną wypadku było umyślne lub rażąco niedbałe działanie albo zaniechanie funkcjonariusza, naruszające obowiązujące przepisy lub rozkazy, wymaga szczegółowego uzasadnienia oraz wskazania, jakie zasady bezpieczeństwa zostały złamane, w efekcie czego nastąpił wypadek. Jeżeli w protokole powypadkowym są zawarte dane stanowiące informacje niejawne, poszkodowanemu lub członkom jego rodziny przedstawia się wyciąg z tego dokumentu z pominięciem tych informacji.
Zgłaszanie uwag
Przygotowany protokół powypadkowy musi być przedstawiony zarówno poszkodowanemu, jak i członkom jego rodziny. Osoby te mają prawo do zgłaszania uwag i zastrzeżeń do ustaleń zawartych w nim. Zainteresowani mają na to siedem dni, licząc od dnia zapoznania się albo doręczenia protokołu lub wyciągu. Uprawnieni mają także prawo wglądu do akt postępowania wyjaśniającego na każdym etapie postępowania.
Dokument do wypłaty
Po zakończeniu prac komisji komendant musi zatwierdzić protokół powypadkowy. Ma na to pięć dni od dnia jego przedstawienia. Taki dokument otrzymują poszkodowany, komisja lekarska MSW, kierownik kadr oraz komórka zajmująca się wypłacaniem odszkodowań. Każda ze stron po jednym egzemplarzu. W praktyce oznacza to, że zatwierdzony protokół jest podstawą do wypłaty odszkodowania lub ubiegania się o rentę.
Ważne
Zatwierdzony protokół powypadkowy jest podstawą do ubiegania się przez uprawnionych o wypłatę odszkodowania lub przyznania renty
Podstawa prawna
Par. 3 – 19 rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji z 10 października 2011 r. w sprawie trybu ustalania okoliczności i przyczyn wypadków pozostających w związku z pełnieniem służby w Policji (Dz.U. nr 243, poz. 1453). Weszło w życie 30 listopada 2011 r.