Mechanicy ostrzegają: Nie popełniaj tego błędu, bo zajedziesz koło dwumasowe

Co to jest koło dwumasowe?

Czym jest koło dwumasowe i po co się je stosuje? W dużym uproszczeniu: pełni ono funkcjęzaawansowanego tłumika drgań skrętnych, składa się m.in. z: koła masy pierwotnej, sprężyn łukowych, tarczy zabierakowej i koła masy wtórnej, znajduje się między silnikiem a skrzynią biegów i współpracuje ze sprzęgłem, a jego zadaniem jest m.in. niwelowanie wpływu jednostki (np. wibracje/drgania) na układ przeniesienia napędu.

Tzw. dwumas znajdziemy w wielu autach ze skrzynią ręczną, w samochodach z przekładniami dwusprzęgłowymi, ale nierzadko łączy się go też ze skrzynkami bezstopniowymi (np. Multitronic). Dwumasowego koła zamachowego (DKZ) nie montuje się natomiast w samochodach ze skrzyniami automatycznymi wyposażonymi w konwerter momentu (przekładnia hydrokinetyczna).

Koło dwumasowe: jest, czy jednak nie? Jak sprawdzić, czy mam dwumas

A rodzaj paliwa? Tu bez większego znaczenia: obecności DKZ możecie spodziewać się w większości diesli, ale i wielu silnikach benzynowych – zarówno w tych wolnossących, jak i tych doładowanych (turbo, kompresor). Co jasne, od tej reguły są wyjątki i gdy masz wątpliwości, czy w danym samochodzie dwumas występuje czy nie, to spróbuj (o ile się da!) sprawdzić konstrukcję po numerze VIN. Czasem jest bowiem tak, że w jednym modelu któraś ze słabszych wersji tego samego silnika DKZ nie ma, a mocniejsza – już tak (np. 1.6 HDi 90 i 109 KM w Citroenie C4 I; 1.4 TSI EA211 ma DKZ tylko w mocniejszych odmianach).

Koło dwumasowe: jaka trwałość, ile wytrzymuje?

Koło dwumasowe możemy uznać za część eksploatacyjną m.in. dlatego, że warunki w jakich ten element pracuje, nierzadko nie są wybitnie korzystne. Dla ułatwienia przyjmijmy, że w idealnych okolicznościach koło może wytrzymać nawet i 300 tys. km (czasem nawet więcej), lecz przeważnie – zwłaszcza w dieslach i mocnych (turbo)benzyniakach – jest to jednak nieco mniej. Czyli jakieś 150-250 tys. km normalnej eksploatacji (uwaga: to jedynie wartość orientacyjna, bo na trwałość koła wpływ ma wiele zmiennych; patrz dalej) choć były i takie silniki (pozdrawiamy diesla Subaru), w których na skutek różnych wad konstrukcyjnych DKZ mówiło "pa, pa" nawet po 30-40 tys. km.

Na pewno powinniście pamiętać o tym, że żywotność koła dwumasowego można zazwyczaj nieco wydłużyć i nie pomagać mu w wyprawieniu się na tamten świat. Co z kolei pozwoli uniknąć niepotrzebnych i przedwczesnych wydatków.

Koło dwumasowe: dlaczego się psuje? Jak dbać?

Negatywny wpływ na żywotność koła dwumasowego mają dwie grupy czynników: kondycja skrzyni/silnika i jego osprzętu oraz warunki eksploatacji/styl jazdy.

I tak, jeśli chodzi o kwestie mechaniczne, to najbardziej zabójcze okazują się usterki generujące duże wibracje i nierówną pracę silnika zwłaszcza na biegu jałowym – tu wyliczamy tylko te najczęstsze. A więc w dieslu będzie to np. awaria któregoś z elementów układu wtryskowego. W silnikach benzynowych musicie zwrócić uwagę np. na wypadanie zapłonów (cewki, świece, przewody), niezależnie od rodzaju paliwa niekorzystnie na kole zamachowym odbije się też nieprawidłowe ciśnienie sprężania.

I choć DKZ nie padnie natychmiast po pojawieniu się którejś z wymienionych usterek, to jednak długotrwała jazda z niesprawnym silnikiem na pewno odciśnie na nim swoje piętno.

Koło dwumasowe i chiptuning? Tak, ale… Uwaga na styl jazdy!

Ale i to nie wszystko, bo koło dwumasowe cierpi też wtedy, gdy uszkodzony jest np. wałek główny skrzyni biegów, mechanicy przestrzegają też, że niefachowe zwiększanie mocy (tzw. chiptuning) i wynikający z tego niekorzystny przebieg momentu obrotowego to też zazwyczaj prosta droga to przedwczesnego zniszczenia DKZ.

Duży wpływ na trwałość dwumasowego koła zamachowego ma też jednak kierowca i preferowany przez niego styl jazdy. I tak, dwumas absolutnie nie lubi gwałtownego rozpędzania się z niskich obrotów, zbyt długiego utrzymywania silnika w zakresie prędkości obrotowych generujących duże wibracje oraz tzw. zero-jedynkowego stylu jazdy. Warto też pamiętać o płynnym ruszaniu i zmianie biegów, niektórzy mechanicy dodają, że zbyt intensywne i często powtarzane hamowanie silnikiem też nie robi wiele dobrego.

Koło dwumasowe: zamiana na sztywne? DKZ a koło jednomasowe

Jak sobie radzić? To proste: przestrzegać powyższych zasad. Żartownisie powiedzą też, że najlepsze wyjście to założenie w miejsce DKZ tzw. sztywnego koła zamachowego. Tak, oczywiście, da się wszystko, ale często oznacza to znaczne pogorszenie jakości zmiany przełożeń i negatywnie odbija się na kondycji skrzyni. Nie zaszkodzi za to uruchamianie silnika z wciśniętym pedałem sprzęgła.

Koło dwumasowe: jakie objawy awarii

Jakie są objawy uszkodzenia koła dwumasowego? To zależy od tego, który element tego dość zaawansowanego urządzenia uległ zużyciu, ale dla uproszczenia możemy przyjąć, że jeśli pojawiają się szarpanie/wibracje podczas jazdy i ruszania, a zmianie biegów i gaszeniu silnika towarzyszy wyraźnie stuknięcie, to musicie zakładać, że coś może się dziać. Na niesprawność mogą wskazywać też m.in. hałasy (np. terkotanie) słyszalne na biegu jałowym oraz dźwięki towarzyszące wciskaniu i puszczaniu pedału sprzęgła, na dalszym etapie mamy do czynienia z pogorszeniem się komfortu przełączania biegów.