Od 1 stycznia 2011 r. podatnicy VAT muszą stosować nowe zasady dotyczące prawa do odliczenia tego podatku od wydatków związanych nie tylko z zakupem, ale także wynajmem czy leasingiem tzw. samochodów z kratką. Zmiany te są konsekwencją wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE z 22 grudnia 2008 r. w sprawie C-414/07 Magoora Sp. z o.o. oraz decyzji wykonawczej Rady z 27 września 2010 r. (2010/581/UE), umożliwiającej Polsce wprowadzenie szczególnego ograniczenia prawa do odliczenia podatku naliczonego związanego z nabyciem niektórych pojazdów samochodowych (oraz paliwa wykorzystywanego do jego napędu).

Reklama

Przed zmianą przepisów podatnicy VAT mieli prawo do pełnego odliczenia podatku naliczonego przy zakupie pojazdów samochodowych z tzw. kratką, tj. pojazdów samochodowych innych niż osobowe, o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony. Natomiast w przypadku samochodów osobowych obowiązywało ograniczenie odliczenia do 60 proc. kwoty podatku na fakturze, nie więcej niż 6 tys. zł, oraz brak odliczenia paliwa do napędu takich samochodów. Od 1 stycznia 2011 r. ograniczenia te dotyczą obu rodzajów pojazdów. Obowiązują zatem jednolite zasady rozliczania VAT w odniesieniu do samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych.

Wprowadzone ograniczenia w odliczaniu VAT objęły również podatników użytkujących samochody z kratką na podstawie umowy najmu, dzierżawy czy leasingu.

Auta leasingowane

Zgodnie z art. 3 ust. 6 ustawy z 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o transporcie drogowym w przypadku usługobiorców użytkujących samochody osobowe oraz inne pojazdy samochodowe o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze kwotę podatku naliczonego stanowi 60 proc. kwoty podatku naliczonego od czynszu (raty) lub innych płatności wynikających z zawartej umowy, udokumentowanych fakturą.



Suma kwot w całym okresie użytkowania samochodów i pojazdów, o których mowa powyżej, nie może jednak przekroczyć 6 tys. zł. Podkreślić trzeba, że chodzi tu o sumę kwot dotyczącą jednego samochodu lub pojazdu.

Reklama

Zgodnie z przepisami częściowe odliczenie dotyczy podatku naliczonego od czynszu (raty) lub innych płatności wynikających z zawartej umowy, udokumentowanych fakturą. Chodzi tu zatem również o tzw. czynsz inicjalny czy też opłatę wstępną.

Nowo wprowadzone regulacje mają zastosowanie do końca 2012 r. Zatem dopiero od początku 2013 r. będzie można odliczać VAT w całości przy zakupie, a także leasingu auta z kratką (przy spełnieniu wymogów ustawowych). Regulacje w tym zakresie określone będą w nowym art. 86a wprowadzonym do ustawy o VAT.

Prawa nabyte

W nowelizacji ustawy o VAT określono przepisy przejściowe w stosunku do pojazdów, które zostały wynajęte lub wyleasingowane przed wprowadzeniem nowych regulacji. I tak wprowadzone ograniczenia prawa do odliczenia VAT nie mają zastosowania do samochodów będących przedmiotem umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, w stosunku do których przysługiwało podatnikowi, na dzień poprzedzający dzień wejścia w życie nowelizacji, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od czynszu (raty) lub innych płatności wynikających z takiej umowy.

Warunkiem zachowania nabytego prawa do pełnego odliczenia VAT było zarejestrowane umowy we właściwym urzędzie skarbowym najpóźniej do 31 stycznia 2011 r.



Trzeba pamiętać, że terminu tego nie można przywrócić. Oznacza to, że konsekwencją jego niedotrzymania przez podatnika VAT ponoszącego wydatki na raty leasingowe, z tytułu umowy zawartej przed 1 stycznia 2011 r., jest wyłączenie pełnego odliczenia podatku naliczonego.

Brak ograniczeń

Ograniczeniami w zakresie możliwości odliczenia VAT nie zostały ponadto objęte pojazdy samochodowe wymienione przez ustawodawcę w ustawie nowelizującej. Z przepisów tych wynika, że ograniczenia nie dotyczą:

● pojazdów samochodowych mających jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą, klasyfikowanych na podstawie przepisów prawa o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van;

● pojazdów samochodowych mających więcej niż jeden rząd siedzeń, które oddzielone są od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą i u których długość części przeznaczonej do przewozu ładunków, mierzona po podłodze od najdalej wysuniętego punktu podłogi pozwalającego postawić pionową ścianę lub trwałą przegrodę pomiędzy podłogą a sufitem do tylnej krawędzi podłogi przekracza 50 proc. długości pojazdu;

● pojazdów samochodowych, które mają otwartą część przeznaczoną do przewozu ładunków;

● pojazdów samochodowych, które mają kabinę kierowcy i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu.



Spełnienie wymagań dla pojazdów samochodowych określonych powyżej stwierdza się na podstawie dodatkowego badania technicznego przeprowadzonego przez okręgową stację kontroli pojazdów, potwierdzonego zaświadczeniem wydanym przez tę stację, oraz dowodu rejestracyjnego pojazdu zawierającego właściwą adnotację o spełnieniu tych wymagań. W przypadku gdy w pojeździe, dla którego wydano zaświadczenie, zostaną wprowadzone zmiany, w wyniku których pojazd nie będzie już spełniał ustawowych wymagań, podatnik jest obowiązany do skorygowania kwoty podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym dokonał jego odliczenia.

Ograniczenia w odliczaniu VAT nie mają ponadto zastosowania do:

● pojazdów specjalnego przeznaczenia, w tym pomocy drogowej, ładowarek, pojazdów pogrzebowych,

● pojazdów samochodowych konstrukcyjnie przeznaczonych do przewozu co najmniej 10 osób łącznie z kierowcą;

● przypadków, gdy przedmiotem działalności podatnika jest: odprzedaż tych samochodów (pojazdów) lub oddanie w odpłatne używanie tych samochodów (pojazdów) na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innych umów o podobnym charakterze, i te samochody (pojazdy) są przez podatnika przeznaczone wyłącznie do wykorzystania na te cele przez okres nie krótszy niż sześć miesięcy.

Zasady odliczenia

Wyjaśnijmy, że leasing operacyjny na potrzeby rozliczenia VAT traktowany jest jako usługa, a leasing finansowy jako dostawa towaru. Podstawą opodatkowania w leasingu operacyjnym jest kwota netto raty leasingowej płaconej comiesięcznie przez korzystającego z przedmiotu leasingu. Raty leasingowe podlegają opodatkowaniu VAT według podstawowej stawki. Obowiązek podatkowy po stronie sprzedawcy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż przed upływem terminu płatności raty leasingowej. Natomiast obowiązek podatkowy przy umowach leasingu finansowego powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w siódmym dniu od dnia wydania przedmiotu umowy leasingu. W przypadku leasingu finansowego firmy leasingowe wymagają zwykle jednorazowej opłaty VAT.



Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT zasadą jest, że w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstaje generalnie w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę albo dokument celny. Od tej zasady istnieje jednak wiele wyjątków, które regulują szczególne terminy odliczenia podatku naliczonego od należnego. Nie dotyczą one jednak nabycia usług najmu czy leasingu.

Jeżeli podatnik nie dokona obniżenia kwoty podatku należnego w terminach określonych w miesiącu (kwartale) otrzymania faktury, ma prawo do odliczenia VAT w jednym z dwóch kolejnych okresów rozliczeniowych. Jeśli podatnik mimo to nie odliczy VAT, ma prawo do korekty w terminie do 5 lat, licząc od początku roku, w którym wystąpiło prawo do odliczenia VAT.

Limit odliczenia

Ograniczenie wynoszące 60 proc., ale nie więcej niż 6 tys. zł, odnosi się do kwot VAT z całego okresu umowy leasingu.

Podstawa prawna

Art. 3 ustawy z 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o transporcie drogowym (Dz.U. nr 247, poz. 1652).

Art. 86a ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).