Nowy obowiązek kierowców co 5 lat? Decyzja zapadła

Seniorzy stracą prawo jazdy? Nowe zasady oceny zdrowia kierowców

Obowiązkowe badania lekarskie kierowców-seniorów to rozwiązanie, które rozpaliło emocje w krajach UE. Komisja Europejska chciała, by 70-latkowie i starsi kierowcy stawiali się na badania lekarskie co 5 lat – inaczej ich prawo jazdy traciłoby ważność. Negatywna opinia specjalisty również skutkowałaby automatyczną utratą prawa jazdy. Posłowie Parlamentu Europejskiego jednak nie poparli skrócenia ważności uprawnień seniorów, aby uniknąć dyskryminacji.

Zgodzili się za to na nowe zasady oceny zdrowia przed wydaniem lub odnowieniem prawa jazdy. W myśl przyjętych zapisów kierowca ma sam określać swoją zdolność do prowadzenia pojazdów (np. wypełniając formularz). Przy czym PE wybrał salomonowe rozwiązanie – pozwolił rządom krajów UE samodzielnie decydować, czy samoocena jest wystarczająca, czy jednak powinno ją zastąpić badanie lekarskie z minimalnym zestawem kontroli m.in. wzroku i układu krążenia kierowców.

Obowiązkowe badania kierowców-seniorów? "To poprawi bezpieczeństwo"

Teraz do wprowadzenia obowiązkowych badań kierowców-seniorów wraca posłanka KO Małgorzata Gromadzka. W pismach do Ministra Zdrowia oraz Ministra Infrastruktury, zauważa że z przeprowadzonych badań oraz licznych doniesień wynika, że osoby starsze, mimo dużego doświadczenia na drodze, mogą posiadać ograniczenia zdrowotne i psychofizyczne, które wpływają na bezpieczeństwo ruchu drogowego. W jej ocenie proces starzenia się organizmu może prowadzić do pogorszenia wzroku, słuchu, refleksu oraz osłabienia ogólnej sprawności fizycznej. Z tego powodu kierowcy seniorzy mogą być bardziej narażeni na wypadki drogowe, szczególnie w dynamicznych sytuacjach wymagających szybkiej reakcji.

– Wprowadzenie obowiązkowych badań dla kierowców seniorów mogłoby przyczynić się do poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego i zmniejszenia liczby wypadków – wskazuje Gromadzka. – W niektórych krajach europejskich wprowadzono już regulacje nakazujące kierowcom powyżej określonego wieku poddawanie się regularnym badaniom zdrowotnym, aby ocenić ich zdolność do prowadzenia pojazdów. Badania te pozwalają na wcześniejsze wykrycie potencjalnych zagrożeń oraz zwiększenie bezpieczeństwa na drogach – zauważa.

Jednocześnie posłanka docieka, czy resort zdrowia lub Ministerstwo Infrastruktury analizowały możliwość wprowadzenia obowiązkowych badań lekarskich dla kierowców seniorów powyżej określonego wieku? Chce też wiedzieć, czy planowane jest opracowanie wytycznych lub regulacji w zakresie częstotliwości przeprowadzania badań oraz zakresu sprawdzanych umiejętności, takich jak wzrok, słuch, refleks i koordynacja ruchowa?

Ministerstwo Zdrowia ws. badań kierowców: Rewizja dyrektywy

Ministerstwo Zdrowia właśnie odniosło się do tych propozycji. Wojciech Konieczny, sekretarz stanu w resorcie, wskazuje że 1 marca 2023 r. Komisja Europejska przedłożyła Radzie Unii Europejskie wniosek dotyczący całkowitego przeglądu dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie praw jazdy, zmieniającej dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2561 i rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1724 oraz uchylającej dyrektywę 2006/126/WE Parlamentu Europejskiego i Rady i rozporządzenie Komisji (UE) nr 383/2012.

– W związku z powyższym w Ministerstwie Infrastruktury trwają obecnie prace nad rewizją tej dyrektywy, w których biorą udział również przedstawiciele Ministerstwa Zdrowia w zakresie obejmującym minimalne standardy dotyczące fizycznej i psychicznej zdolności do kierowania pojazdami mechanicznymi – wyjaśnia Konieczny w MZ. Jednocześnie wskazuje, że aktualnie w Ministerstwie Zdrowia nie są prowadzone prace legislacyjne w zakresie zmiany przepisów dotyczących przeprowadzania badań lekarskich lub badań psychologicznych w celu ustalenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych lub psychologicznych do kierowania pojazdem. Co na to drugi resort?

Będzie nowy obowiązek dla kierowców? Jest decyzja ministerstwa

Z Ministerstwa Infrastruktury na pytania posłanki odpowiedział sekretarz stanu w resorcie Maciej Lasek. – Odnosząc się do analizy możliwości wprowadzenia obowiązkowych badań lekarskich dla kierowców seniorów powyżej określonego wieku wskazuję, że podczas prac nad nową dyrektywą w sprawie praw jazdy, pojawiło się stanowisko z Parlamentu Europejskiego, że ustalenie każdej liczby lat, po których kierowcy byliby zobowiązani do odbycia dodatkowych badań jest arbitralne i dyskryminujące – wskazuje Lasek. – Obecnie nie są opracowywane w Ministerstwie Infrastruktury wytyczne lub regulacje prawne w zakresie częstotliwości przeprowadzania dodatkowych badań dla seniorów oraz zakresu sprawdzanych umiejętności – wyjaśnia.

Przedstawiciel ministerstwa wskazał również, że prace nad rewizją dyrektywy UE w sprawie praw jazdy jeszcze nie zostały ukończone. Stąd ewentualne zmiany częstotliwości przeprowadzania dodatkowych badań dla kierowców-seniorów w Polsce mogłyby okazać się sprzeczne z przepisami unijnymi.

Senior kierowcą samochodu. W jakim wieku nie można prowadzić auta?

Szacuje się, że do 2050 roku w Unii Europejskiej blisko połowa populacji będzie miała 50 lat lub więcej. Średnia długość życia wzrośnie z 68 do 76 lat (a w krajach rozwiniętych z 77 do 83 lat). Nastąpi szybki wzrost liczby osób powyżej 80 roku życia – z obecnych 90 mln do ponad 400 mln w 2050 roku.

W Polsce procesy starzenia się będą postępować jeszcze szybciej, a liczba osób w wieku emerytalnym znacząco wzrośnie już w 2030 roku. Światowa Organizacja Zdrowia uznaje, że starość rozpoczyna się w wieku 60 lat. Nad Wisłą osoby po 60. roku życia stanowią obecnie około 17 proc. populacji. Jak to się ma do kierowców?

– Nie ma precyzyjnego wieku, w którym należy przestać prowadzić pojazd, ale wraz z wiekiem u większości ludzi obniża się sprawność psychofizyczna – mówi dziennik.pl dr Ewa Odachowska-Rogalska, psycholog transportu, traumatolog z ITS. – Zmniejsza się wrażliwość układu nerwowego, pogarsza się widzenie, słuch i zdolności reakcji. Badania wskazują, że największe zmiany czasu reakcji występują w wieku 50-60 lat oraz po 65 roku życia. Osoby po 75 roku życia charakteryzują się nawet dwukrotnie dłuższym czasem reakcji w porównaniu do osób młodszych – zaznacza.

W ocenie przedstawicieli ITS starsi kierowcy są narażeni na większe ryzyko wypadków – największe trudności sprawia im ocena pierwszeństwa przejazdu na skrzyżowaniach (na decyzję potrzebują o 50 proc. więcej czasu). Zawężone pole widzenia, słaba wrażliwość na kontrast i gorsza ocena odległości przyczyniają się do błędów, nierzadko tragicznych w skutkach.

Kiedy kierowca musi iść do lekarza? Badania psychologiczne niezależne od wieku

W Polsce kierowcy (niezawodowi) podlegają badaniom lekarskim (czasem psychologicznym) tylko w przypadku uzyskiwania prawa jazdy lub w sytuacji złamania prawa (np. na skutek przekroczenia limitu punktów karnych, prowadzenia pod wpływem alkoholu lub bycia sprawcą wypadku drogowego). Jednak zdaniem ekspertów Instytutu Transportu Samochodowego warto rozszerzyć obowiązujące przepisy.

– Badania psychologiczne, oprócz celu selekcyjnego, dostarczają informacji o sprawności psychicznej i indywidualnych mechanizmach zachowania kierowcy – wyjaśnia Odachowska-Rogalska, psycholog transportu, traumatolog z ITS. – Te informacje mogą skłaniać do autorefleksji, wskazywać na sposoby rekompensowania braków oraz wpływać na bezpieczeństwo w ruchu drogowym. Świadomy kierowca, identyfikując ograniczenia, może dostosować sposób jazdy, np. ograniczając prędkość, unikając tras o dużym ruchu, zwłaszcza w godzinach szczytu czy po zmierzchu. Rozsądnym rozwiązaniem byłoby kierowanie na badania psychologiczne, niezależnie od wieku, osób chorych, zagrożonych np. demencją – wskazała.