Ręcznie czy automatycznie? Kiedyś to było jedyne pytanie, na które należało sobie odpowiedzieć przy wyborze skrzyni biegów. Teraz możliwości jest znacznie więcej. Producenci oferują obok zwykłych skrzyń manualnych również przekładnie sportowe, 6-biegowe, skrzynie zautomatyzowane, dwusprzęgłowe, klasyczne "automaty", "automaty" bezstopniowe (CVT), "automaty" z możliwością ręcznej zmiany biegów. Którą warto kupić?

To zależy od modelu auta, sposobu jego eksploatacji, upodobań kierowcy. Dlatego przed dokonaniem ostatecznego wyboru radzimy przede wszystkim odbyć długą jazdę próbną i to nie na prostym odcinku, ale w warunkach zbliżonych do takich, w jakich na co dzień używamy samochodu. Ktoś, kto jeździ niemal wyłącznie po zakorkowanym mieście, nigdy nie wykorzysta możliwości, jakie daje skrzynia 6-biegowa. Kierowca pokonujący długie trasy po autostradzie nie musi kupować skrzyni zautomatyzowanej, użytkownik o temperamencie zawodowego szachisty nie doceni zalet skrzyni dwusprzęgłowej (DSG). Prezentujemy niżej główne wady i zalety różnych typów skrzyń. Ostrzegamy jednak, że trudno w tym przypadku uogólniać - to, co jednym producentom udaje się doskonale zrealizować, w innych autach może działać fatalnie.

Do czego służy skrzynia biegów w samochodzie?
Silniki spalinowe jako źródło napędu mają kilka poważnych wad. Przede wszystkim pracują efektywnie w stosunkowo wąskim zakresie obrotów. Dlatego właśnie potrzebna jest skrzynia biegów. Z technicznego punktu widzenia jest to zespół przekładni, które pozwalają na dopasowanie odpowiedniego przełożenia do prędkości samochodu, obciążenia silnika czy też po prostu do kierunku jazdy.

Pierwsze skrzynie stosowane w samochodach składały się z prostych przekładni pasowych. Sprzęgła wykonywano ze skóry lub drewna. Współczesne coraz mocniejsze auta wymagają znacznie bardziej wyrafinowanych konstrukcji.

Nowe skrzynie biegów mają coraz trudniejsze zadania do wykonania. Problemem nie jest z reguły moc, ale moment obrotowy - turbodiesel montowany w typowym kompakcie ma teraz moment obrotowy porównywalny z tym, jakim mogło się pochwalić jeszcze kilkanaście lat temu najwyżej Ferrari albo... całkiem spora ciężarówka.

Kłopot ze stworzeniem odpowiednich skrzyń jest tym większy, że z jednej strony muszą być coraz wytrzymalsze, z drugiej zaś klienci oczekują od nich maksymalnego komfortu obsługi - lekkiej i płynnej pracy, krótkich skoków drążka. To trudne do pogodzenia - wie o tym każdy, kto miał okazję zetknąć się ze skrzynią np. w ciężarówce.

Zalety i wady różnych typów skrzyń biegów

Manualna
To nadal najpopularniejszy rodzaj skrzyni biegów. Jej zaletą jest względna prostota budowy, a co za tym idzie najniższy koszt. Niestety, biegi musimy zmieniać sami. Bezpieczny wybór. Niska cena, łatwość naprawy, małe straty momentu obrotowego i mocy, duża odporność na przeciążenie. Konieczność samodzielnego wyboru przełożenia, wrażliwość na niewłaściwą technikę jazdy.

Zautomatyzowana
Zwykła skrzynia wyposażona w dodatkowe siłowniki, które sterują sprzęgłem i wyręczają kierowcę w zmianie biegów. Teoretycznie powinna działać jak normalny "automat", mając przy tym zalety skrzyni manualnej. Teoretyczne...Cena niższa niż tradycyjnego "automatu". Mniejsze straty mocy. W popularnych autach działą fatalnie, szczególnie przy próbie dynamicznej jazdy miejskiej.

DSG
Skrzynia dwusprzęgłowa. Zmienia błyskawicznie biegi, nie odcinając przy tym napędu. Działa bez strat jak skrzynia manualna, zapewnia komfort porównywalny
z najlepszymi "automatami". Zmienia biegi szybciej od najlepszych kierowców, nie powoduje wzrostu zużycia paliwa ani pogorszenia osiągów. Wymaga znacznej dopłaty. Ze względu na skomplikowaną budowę skrzyni naprawy są drogie.

Bezstopniowa
Teoretycznie doskonałe rozwiązanie, bo z założenia powinno zapewnić przełożenia idealne dopasowane do warunków jazdy. W praktyce auto z taką skrzynią często jeździ jak... tramwaj. Płynna zmiana przełożenia, wykorzystanie charakterystyki silnika. Ekstermalne wysokie koszty napraw. Co gorsza, w większości przypadków praktyka dowodzi, że ryzyko wystąpienia awarii jest bardzo duże.

Klasyczny "automat"
Dobre skrzynie automatyczne zapewniają doskonały komfort. Niestety, trzeba się liczyć z nieco gorszymi osiągami i sporo wyższym zużyciem paliwa niż w przypadku skrzyń manualnych. Komfort jazdy, płynność zmiany przełożeń. Pozytywny wpływ na trwałość silnika. Wysoka cena wynikająca z bardzo skomplikowanej konstrukcji. W razie awarii bardzo trudna do naprawy.

Co na to eksperci?

W moim samochodzie po przebiegu 80 tys. km zaczęły się problemy z włączaniem 2. biegu. Czy taką usterkę da się naprawić, czy lepiej szukać używanej skrzyni?

Nasze doświadczenia wskazują na to, że w wielu przypadkach bardziej opłaca się naprawiać uszkodzoną skrzynię biegów, niż szukać całego, używanego elementu. Dotyczy to szczególnie najnowszych samochodów, do których kompletne, używane skrzynie kosztują 1000-2000 zł. Niektóre modele aut mają skrzynie podatne na uszkodzenia i jest prawdopodobne, że w używanej skrzyni usterka się powtórzy. Przekładnie manualne do starszych aut są najczęściej tańsze, ale także nie mamy gwarancji, czy są sprawne. Często skrzynie są przechowywane w niekorzystnych warunkach, co sprzyja korozji ich wewnętrznych części.
Adam Gałązka, firma Auto Perfect

Zależy mi na komforcie jazdy i osiągach. Czy w małym aucie skrzynia automatyczna ma szansę działać płynnie i sprawnie?

Radzę upewnić się, czy skrzynia biegów, o której Pan myśli, to naprawdę skrzynia automatyczna czy mechaniczna zautomatyzowana. Lewarek zmiany biegów w obu przypadkach wygląda podobnie i w obu przypadkach nie ma pedału sprzęgła. Technicznie skrzynia zautomatyzowana (a takie głównie montuje się do małych aut) jest skrzynią mechaniczną, w której sterowniki zmieniają za nas biegi. Taka przekładnia oszczędza paliwo, ale o komforcie jazdy połączonym z dynamiką lepiej zapomnieć. Z drugiej strony prawdziwy automat zapewnia komfort i dynamikę tylko w autach z dużymi silnikami. Radzę rozważyć zakup małego auta z przekładnią ręczną.
Piotr Szypulski, AŚ

Tu znajdziecie pełne archiwum Auto Świata. Polecamy.








































Reklama