Sensacyjne znalezisko na budowie drogi S19. Tajemnica opóźni inwestycję?

Droga ekspresowa S19 ma być najważniejszą arterią wschodniej części Polski i częścią szlaku Via Carpatia. S19 prowadzi od Kuźnicy Białostockiej (przejście graniczne z Białorusią) do granicy ze Słowacją w Barwinku, czyli biegnie przez cztery województwa: Podlaskie, Mazowieckie, Lubelskie oraz Podkarpackie.

Właśnie na podkarpackim odcinku drogi S19 między węzłami Krosno a Miejsce Piastowe archeolodzy wskazali trzy stanowiska badawcze. Dwa w miejscowości Targowiska (jedno o powierzchni ponad 42 arów, drugie niemal 19 arów) - tam prace zakończono.

Tajemnicze znalezisko na budowie drogi S19

Trzecie i największe stanowisko badawcze (o powierzchni ponad 335 arów) znajduje się w Miejscu Piastowym. - Do tej pory archeolodzy przebadali ok. 70 arów tego terenu. Odkryli wyraźnie rysujące się obiekty osadowe, które datowane są wstępnie na okres wpływów rzymskich. Pozyskali także liczny materiał zabytkowy – ceramiczny – donosi GDDKiA.

Skąd takie odkrycie? Drogowcy wyjaśniają, że konieczność prowadzenia badań archeologicznych w ramach przygotowania i realizacji inwestycji drogowych wynika z przepisów obowiązującego prawa krajowego oraz unijnego. Badania są zlecane na podstawie decyzji wojewódzkich konserwatorów zabytków. Działania GDDKiA w zakresie archeologii wspiera Narodowy Instytut Dziedzictwa.

– W czasie budowy drogi, prowadzony jest nadzór archeologiczny nad robotami ziemnymi, a w przypadku ujawnienia zabytków (np. nowych stanowisk lub poszerzenia dotychczas znanych stanowisk) również badania wykopaliskowe. Prowadzenie szeroko płaszczyznowych badań wykopaliskowych niestety wstrzymuje prowadzenie prac budowlanych, ale jest konieczne z uwagi na ustawę o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Po wykonaniu terenowych badań archeologicznych prowadzone są następnie prace związane z opracowaniem wyników badań – wyjaśnia GDDKiA.

Budowa drogi i trzy rodzaje badań archeologicznych

System badań archeologicznych na inwestycjach drogowych GDDKiA jest podzielony na trzy kategorie:

• rozpoznawcze (powierzchniowe i sondażowe), 
• wykopaliskowe 
• nadzory archeologiczne nad robotami ziemnymi prowadzone w trakcie prac budowlanych.

Badania rozpoznawcze na budowie drogi, wykrywacz metali i sonar

W badaniach rozpoznawczych na budowie drogi, oprócz metod tradycyjnych, wykorzystywane są również nowoczesne technologie, w tym laserowy skaning powierzchni, analiza zdjęć lotniczych i satelitarnych (obecnie zdefiniowanych w programie AZP+). Z kolei na terenach z utrudnioną obserwacją oraz na obszarach pól bitewnych kluczowe jest też rozpoznanie z wykorzystywaniem wykrywaczy metali.

W uzasadnionych przypadkach stosuje się również inne rodzaje metod poszukiwawczych, takie jak badanie próbek na podwyższoną obecność fosforu czy badania podwodne z użyciem sonaru.

Budowa drogi i badania wykopaliskowe

Ratownicze badania wykopaliskowe przeprowadzone są w związku z koniecznością zapobiegania niszczenia zabytków archeologicznych. – W tym przypadku zapobieganie polega na ich eksploracji, a następnie opracowaniu wyników badań, co stanowi kolejny czasochłonny etap wysoce specjalistycznych analiz – podkreśla GDDKiA.

Nadzór archeologiczny nad robotami ziemnymi i opóźnienie w budowie drogi S19?

Wreszcie trzeci rodzaj badań, czyli nadzór archeologiczny nad robotami ziemnymi sprawowany w czasie realizacji inwestycji drogowych. – W przypadku odkrycia zabytku przez nadzór archeologiczny, po potwierdzeniu tego faktu podczas oględzin w terenie, właściwy miejscowo wojewódzki konserwator zabytków w drodze decyzji wstrzymuje roboty budowlane i nakazuje wykonanie ratowniczych badań wykopaliskowych na wskazanym przez organ terenie – wyjaśniają drogowcy.

GDDKiA zauważa, że odkryte przez nadzór stanowiska archeologiczne i związana z tym konieczność czasowego wyłączenia fragmentu terenu z prac budowlanych w celu przeznaczenia go do badań wykopaliskowych, w zależności od ich skali, może mieć wpływ na realizację inwestycji. Może też generować dodatkowe koszty dla inwestora związane z roszczeniami firm budowlanych.

Via Carpatia w Polsce, to droga ekspresowa: S19, S16 i S61

Droga ekspresowa S19 to element międzynarodowego szlaku Via Carpatia, łączącego północ i południe Europy. W Polsce trasa ta będzie miała około 700 km długości. W jej skład wchodzą odcinki dróg ekspresowych S61, S16 i S19, pomiędzy miejscowościami Budzisko (granica państwa), Suwałki, Ełk, Białystok, Lublin, Rzeszów, Barwinek (granica państwa). Droga będzie docelowo przebiegać przez teren pięciu województw - podlaskiego, warmińsko-mazurskiego, mazowieckiego, lubelskiego i podkarpackiego. W woj. podkarpackim S19 będzie miała docelowo długość ok. 169 km.