Boom trwa w najlepsze

Samochody terenowo-rekreacyjne odmieniły krajobraz europejskich, w tym także polskich, ulic. W ciągu piętnastu lat sprzedaż tej grupy pojazdów wzrosła piętnastokrotnie, co uczyniło ten segment najważniejszym na europejskim rynku. Ogromne zmiany zaszły również na świecie.

Przemysław Dobrosławski

Świat pokochał SUV-y i crossovery. Od 20 lat obserwujemy konsekwentny globalny wzrost sprzedaży samochodów terenowo-rekreacyjnych. Klienci doceniają je za lepszą widoczność, dzięki wyższej pozycji za kierownicą niż w klasycznych modelach hatchback lub kombi, domniemany wyższy poziom bezpieczeństwa, w ich odczuciu większą praktyczność, a także wygląd. Zadziorne i rasowe nadwozia większości z nich sprawiają wrażenie, że okazyjna jazda w terenie jest nimi możliwa. Nie zawsze, a w zasadzie rzadko kiedy, okazuje się to prawdą. SUV-y i crossovery w niższych segmentach często nie oferują grama lepszych właściwości terenowych niż modele klasyczne, mając zazwyczaj przedni napęd i niewielki prześwit. Są na rynku modele, których prześwit nie różni się od klasycznych samochodów i wynosi 14‒16 cm. Kierowcy zdają się bagatelizować fakt, że samochody SUV i crossover zwykle więcej ważą niż ich klasyczne odpowiedniki, a więc więcej palą. Do tego wyższy punkt masy powoduje, że gorzej się one prowadzą w szybko pokonywanych zakrętach, a producenci, aby temu zapobiec, usztywniają zawieszenia, co w konsekwencji obniża komfort jazdy na nierównościach. Pod względem praktycznym SUV-y i crossovery też nie brylują, gdyż zazwyczaj mają mniejsze wnętrza i bagażniki niż odpowiedniki w segmencie kombi i minivanów, nie mówiąc o znacznie wyżej położonym progu załadunku. Ponieważ są one w modzie, to kosztują więcej niż klasyczne modele, np. za cenę Seata Arona możemy nabyć szybszego, lepiej wykończonego i segment większego hatchbacka Seata Leon. Takich przykładów jest mnóstwo. Producenci samochodów zacierają więc ręce, bo koszty produkcji modeli terenowo-rekreacyjnych są zbliżone do ich klasycznych odpowiedników, ale ceny, a co za tym idzie marże, znacznie wyższe.

Miłość jest jednak ślepa i klienci coraz chętniej wybierają tego rodzaju konstrukcje. W ostatnich latach segment pojazdów terenowo-rekreacyjnych wypracował sobie zresztą pozycję lidera na światowych rynkach. W I połowie br. średni globalny udział samochodów SUV i crossover wyniósł prawie 36%, dzięki sprzedaży 14,95 mln pojazdów. To o 14% więcej niż w tym samym okresie 2017 roku. Samochody terenowo-rekreacyjne stały się też motorem wzrostu europejskiego rynku samochodów osobowych w ostatnim dziesięcioleciu. W pierwszy półroczu br. co trzeci samochód osobowy (33,7%) rejestrowany w Europie był modelem segmentu SUV/crossover. Sprzedano w tym czasie 2,92 mln samochodów tego segmentu co jest wynikiem rekordowym, lepszym aż o 24% niż w tym samym okresie roku ubiegłego Najwyższy wzrost zanotowano w segmencie B-SUV, w którym sprzedaż przekroczyła 1,08 mln szt. Nadal dominującym segmentem są kompaktowe pojazdy terenowo-rekreacyjne, których sprzedano 1,24 mln szt., a trzecią największą grupą są SUV-y segmentu D, których dostarczono 455 tys. Co ciekawe, w I półroczu spadła sprzedaż największych SUV-ów segmentu E ‒ do 141 tys. szt. (-9%).

Na koniec boomu na SUV-y i crossovery na razie się nie zanosi. Szacuje się, że sprzedaż samochodów segmentu B-SUV w Europie może się jeszcze podwoić w ciągu czterech lat, a łącznie z modelami segmentu C-SUV może osiągnąć poziom 4,7 mln nowych rejestracji w 2022 roku. Łączny udział w europejskim rynku aut osobowych może zatem przekroczyć 40%. Już teraz na wielu rynkach jest on wyższy, np. w Rosji, gdzie modele segmentu SUV stanowią 45% sprzedaży, w Stanach Zjednoczonych ‒ 44% i 42% rynku w Chinach. Na przeciwnym biegunie są kraje Ameryki Łacińskiej, gdzie udział aut terenowo-rekreacyjnych sięga 22%, a w Japonii zaledwie 12%.

SUV-y a sprawa polska

W 2008 roku samochody terenowo-rekreacyjne stanowiły zaledwie 8,9% rejestracji na rynku polskim (30,9 tys. szt.). W tym czasie na naszym rynku oferowano 66 modeli samochodów tej grupy, z czego 23 stanowiły samochody premium. W zeszłym roku udział samochodów terenowo-rekreacyjnych w ogólnej sprzedaży sięgnął 32,9% (135,1 tys. szt.) nie licząc pojazdów dostawczych, kombivanów i minibusów. Ten rok jest jeszcze lepszy, bo udział wzrósł do rekordowych 39,4%, a więc jest ponad czterokrotnie wyższy niż przed dekadą.

Mocno zmieniła się struktura modeli terenowo-rekreacyjnych na polskim rynku. Jeszcze dziesięć lat temu 2/3 wszystkich spośród 66 modeli SUV należało do segmentów D i E. Modele segmentu premium stanowiły wówczas 35% całej oferty. W ostatnich latach najwięcej modeli przybyło w segmentach B-SUV i C-SUV. Dekadę temu mogliśmy wybierać spośród 22 modeli. Szczególnie niewielki był segment miejskich aut terenowo-rekreacyjnych, w którym oferowano zaledwie cztery modele. Obecnie mamy ich 21. Łącznie z modelami segmentu C jest ich 57, a więc stanowią one ponad połowę rynkowej oferty aut SUV/crossover.

W polskich salonach możemy przebierać łącznie w ofercie 102 modeli, z czego 47 zaliczanych jest do segmentu premium (46% modeli). Co ciekawe w 2008 roku nie było w ofercie żadnego modelu terenowo-rekreacyjnego premium w segmentach B i C, a obecnie jest ich aż 14.
Warto przyjrzeć się też rozkładowi sprzedaży crossoverów i SUV-ów w poszczególnych segmentach polskiego rynku. W grupie aut miejskich segmentu B crossovery i SUV-y mają 22% udziału, podczas gdy dekadę temu wynosił on 4,7%. W segmencie C udział ten wynosi 31%, ale w 2008 roku było to zaledwie 12,1%. Zbliżony wynik notowany jest w segmencie D-SUV ‒ 32,8% teraz i 10,1% przed dekadą. Co ciekawe, od 2008 roku zmniejszył się udział rynkowy największych SUV-ów, z 56,3% w 2008 roku do 54,3% obecnie.

Nissan był prekursorem, a Volkswagen jest beneficjentem

Za pioniera rozwoju segmentów C-SUV oraz B-SUV w Europie uważa się Nissana, który w 2007 roku wprowadził do oferty model Qashqai w segmencie kompaktów, a trzy lata później model Juke w segmencie aut miejskich. Do dziś dziennikarze zachodzą w głowę, jak tak przeciętny i przeszacowany cenowo pojazd, jakim jest Juke, mógł się tak świetnie się sprzedawać. Odpowiedź jest prosta. Klienci właśnie takich modeli poszukiwali, a mały Nissan nie miał praktycznie żadnej realnej konkurencji. Zdecydowanie lepszym produktem był Qashqai. To głównie dzięki niemu Nissan umocnił swoją pozycję na rynku europejskim, a model ten stał się wzorcem do naśladowania przez innych. W 2007 roku Nissan Qashqai miał zaledwie kilku realnych konkurentów, a obecnie jest ich ponad dwudziestu. Mimo to samochód ten zachował pozycję lidera na wielu rynkach europejskich i rokrocznie zwiększa się jego sprzedaż. W ciągu dziesięciu lat dostarczono na rynek ponad 2,5 mln Qashqaiów dwóch generacji. Największym obecnie beneficjentem boomu okazuje się Grupa Volkswagen, która w ostatnich dwóch latach wprowadziła do oferty cały szereg modeli crossover i SUV. Dzięki temu sprzedaż aut terenowo-rekreacyjnych tej grupy wzrosła w I półroczu br. o 42% w porównaniu z rokiem poprzednim. Zeszłoroczna nowość ‒ T-Roc ‒ w mgnieniu oka stał się piątym najlepiej sprzedającym się modelem Volkswagena (7,2% sprzedaży) z wynikiem 71 tys. szt. w I połowie 2018 roku. Koncernowi już udało się wypracować pozycję europejskiego lidera w segmencie aut terenowo-rekreacyjnych. Ciekawie prezentują się również udziały sprzedaży w grupie PSA, która w I półroczu tego roku zanotowała 62% wzrostu rejestracji crossoverów i SUV-ów w porównaniu z I półroczem 2017 roku. Łączyło się to jednak ze spadkiem sprzedaży klasycznych aut kompaktowych o 21% i miejskich o 6%. Innym ciekawym przykładem jest Jeep. Znaczne inwestycje koncernu FCA w globalny rozwój tej marki przynoszą dziś doskonałe efekty. Udział Jeepa w światowych rynkach wzrósł z 1,6% do 1,82% w pierwszym półroczu br. Sprzedaż Jeepów w Europie po sześciu miesiącach 2018 roku wyniosła 89 400 szt., czyli 67% więcej niż w tym samym okresie ub.r. Dodajmy, że jeszcze w I półroczu 2014 nie przekraczała ona 16 tys. szt. Tak dynamiczny rozwój to zasługa m.in. rozwoju sieci salonów, ale też wprowadzenia do oferty mniejszego modelu Renegade i nowej generacji Compassa.

SUV-y chcą być eko

Samochody terenowo-rekreacyjne wypracowały silną pozycję w segmentach pojazdów bardziej ekologicznych. W grupie pięciu najpopularniejszych w I półroczu br. samochodów hybrydowych w Europie są aż trzy modele terenowo-rekreacyjne ‒ Toyota C-HR z wynikiem 56,6 tys. szt. (2. poz.), Toyota RAV4 ‒ 31,2 tys. szt. (4. poz.) i Kia Niro ‒ 17,1 tys. szt. (5. poz.). W grupie samochodów plug-in europejskim liderem był w tym samym okresie SUV Mitsubishi Outlander z wynikiem 9,2 tys. szt. Mimo jednoznacznych trendów nadal niewielka jest oferta w Europie aut terenowo-rekreacyjnych z napędem elektrycznym. W I półroczu br. stanowiły one zaledwie 6% (ok. 5,6 tys. szt.) sprzedaży wszystkich aut elektrycznych na Starym Kontynencie.

SUV-y rosną kosztem innych

Wzrost popularności aut SUV odbywa się głównie kosztem innych segmentów i w niewielkim stopniu jest wynikiem wzrostu rynku. W pierwszym półroczu 2018 roku światowa sprzedaż klasycznych aut kompaktowych skurczyła się do 7,1 mln szt. (-4%). Spadek w największym stopniu dotknął Stany Zjednoczone, gdzie zapotrzebowanie na tego typu pojazdy zmalało o 8%. Duży globalny spadek odnotował segment MPV, do poziomu 3,13 mln szt. (-13%). W Europie w pierwszym półroczu najwięcej stracił segment minivanów, który skurczył się o 23% do poziomu 532,6 tys. szt. w porównaniu do pierwszej połowy 2017 roku, o 5% spadła sprzedaż klasycznych aut kompaktowych, do poziomu 1,55 mln szt. Skurczył się też segment klasycznych aut miejskich o 2%, do poziomu 1,77 mln szt. Producenci starają się powstrzymać ten proces, upodabniając swoje klasyczne modele do SUV-ów. Tak poczyniono np. z nowymi generacjami minivanów Renault Espace i Scenic czy Peugeotem 5008. Wyraźną tendencją jest modyfikowanie np. zwykłych hatchbacków na wersje uterenowione. Tak powstały np. Ford Focus Active, Hyundai i20 Active, a wkrótce pojawi się w ofercie Kia Exceed, czyli uterenowiona odmiana Ceeda. Proces ten obserwujemy również w modelach premium. W salonach znajdziemy przecież takie modele jak Audi A6 Allroad czy Mercedesa klasy E All-Terrain. Podobnych modeli z pewnością pojawi się na rynku więcej.

Tabele

Udział samochodów terenowo-rekreacyjnych w ogólnej sprzedaży samochodów osobowych (w tym kombivanów, minibusów i lekkich pojazdów dostawczych) w Polsce w latach 2008‒2018 (1‒7).