120 tys. zł za nowego malucha? To nie jest żart. 16 lat temu zgasła produkcja fiata 126p

1 Ówczesny rząd polski zdecydował w tej sytuacji uruchomić produkcję Fiata 126 na licencji. Umowa o "współpracy przemysłowej i licencji", którą podpisano w Warszawie 29 października 1971 roku, określała, że wszystkie koszty licencyjne i zakupu linii montażowych, maszyn, oprzyrządowania oraz odsetki od kredytów miały być finansowane z przychodów uzyskiwanych z eksportu gotowych produktów do Fiata.

Zgodnie z zapisami w kontrakcie, fiat 126p był autem z tylnym napędem, 2-cylindrowym silnikiem o pojemności 594 cm sześciennych, maksymalnej mocy 23 KM, samonośnym, czteroosobowym i dwudrzwiowym nadwoziem typu Berlina.

2 Pierwszego polskiego "malucha" zmontowano 6 czerwca 1973 r. z oryginalnych włoskich części. Seryjna produkcja tego modelu w zakładach we włoskim Cassino trwała już wówczas od blisko roku. W październiku 1972 r. odbyła się międzynarodowa premiera auta podczas Salonu Samochodowego w Turynie. Rok później (listopad 1972 r.) małolitrażowe auto było gwiazdą prezentacji na placu Defilad w Warszawie. Prasa pisała "Prototyp polskiego fiata 126p, który zapoczątkuje erę masowej indywidualnej motoryzacji w naszym kraju". To była po prostu sensacja! Oficjalnie seryjna produkcja w Bielsku-Białej ruszyła 22 lipca 1973 r.; we wrześniu 1975 r. rozpoczęła się natomiast produkcja w nowej fabryce w Tychach.

3 Produkcję fiata 126p uruchomiono we wrześniu 1975 r. także w zakładzie w Tychach, który wybudowano w międzyczasie w oparciu o projekt zakładu Fiata w Cassino.

Pierwszy "maluch" kosztował 69 tysięcy złotych. Teoretycznie był to "samochód dla Kowalskiego" - tak ochrzcił go pierwszy sekretarz KC PZPR Edward Gierek. Prawda była bardziej przyziemna niż widoki zza biurka komunistycznego barona...

4 Auto było dostępne dla przeciętnego Polaka po 20. miesiącach odkładania całej pensji. Obowiązkowo potrzebne były też: talon lub przedpłata. Wysoki popyt i mała podaż aut w PRL-u powodowały, że nowego malucha można było sprzedać od ręki na giełdzie za cenę niemal dwa razy wyższą od katalogowej!

Na wolnym rynku cena małego fiata osiągała 120 tysięcy złotych, co przy przeciętnych miesięcznych zarobkach w wysokości 3-4 tysięcy złotych było sumą zawrotną. Gwarancja na polskiego fiata 126p obowiązywała przez sześć miesięcy.

5 Według opublikowanego w 1976 roku rankingu w niemieckiej gazecie "Auto Motor und Sport" - fiat 126 był wówczas najtańszym w zakupie i eksploatacji samochodem w Europie w klasie aut małych.

6 W latach 1973 - 1987 prawie półtora miliona polskich rodzin przeżyło niezapomniane chwile mogąc wreszcie zakupić swój pierwszy samochód - liczba pojazdów w Polsce wzrosła w tym czasie z 20 do 112 na tysiąc mieszkańców.

Licencji na "malucha" nie kupiono za dewizy - została spłacona m.in. wytwarzanymi w polskich zakładach silnikami i skrzyniami biegów do modelu 126 wytwarzanego we Włoszech. Wraz z zakupem licencji na produkcję auta kooperanci dawnej Fabryki Samochodów Małolitrażowych otrzymali też technologie produkcji detali z materiałów do licencyjnego samochodu, których wcześniej nie robiono w Polsce. Oznaczało to awans technologiczny dla wielu firm z sektora metalurgicznego, chemicznego czy elektrotechnicznego.

7 W 1988 r. "maluchy" wyeksportowano do Australii i na Kubę. Dzięki zmianom konstrukcyjnym fiat 126p doczekał się także wersji rajdowej. Polscy rajdowcy zachwalali w latach 70., że na krajowych i międzynarodowych trasach małe auto sprawowało się nadspodziewanie dobrze. Np. zimą 1975 r. Sobiesław Zasada z Longinem Bielakiem testowali "malucha" zimą na trasie dojazdowej Warszawa-Monaco - był to tzw. odcinek dojazdowy słynnego Rajdu Monte Carlo.

8 22 września 2000 roku nastąpił koniec. Dokładnie w samo południe z linii produkcyjnej bielskiego zakładu zjechał ostatni Fiat 126 Maluch z limitowanej serii 1000 sztuk o nazwie Happy End w kolorze żółtym. Samochód ten trafił do Muzeum Fiata w Turynie, a jeden z egzemplarzy z finałowej serii pojechał także do Muzeum Techniki w Warszawie.

9 W sumie w latach 1973-2000 w zakładach w Bielsku-Białej i Tychach wyprodukowano dokładnie 3 318 674 szt. fiatów 126. Z tego w latach 1975-1992 wyeksportowano 897 316 aut. We Włoszech w latach 1972-1980 powstało 1 352 912 Fiatów 126. Maluchami jeździli (i jeżdżą) mieszkańcy wielu krajów, niemal na całym świecie.