Główny Inspektor Transportu Drogowego (ITD)Tomasz Połeć, dostał na biurko list od Rzecznika Praw Obywatelskich Ireny Lipowicz.

Rzecznik zwraca się w nim do szefa ITD z wnioskiem o to, by jego urzędnicy przestali ścigać wykroczenie polegające na niewskazaniu przez właściciela lub posiadacza pojazdu, komu powierzył pojazd do kierowania lub używania w oznaczonym czasie - czyli wtedy, kiedy fotoradar zrobił zdjęcie i jest wątpliwość, kto kierował autem jadącym np. zbyt szybko.

W ocenie Lipowicz uprawnienia przyznane Inspekcji Transportu Drogowego przez ustawę "Prawo o ruchu drogowym" nie pozwalają na karanie za "niewskazanie kierowcy".

Rzecznik w liście przyznaje, że ITD ma prawo ujawniać m.in. za pomocą stacjonarnych urządzeń rejestrujących (fotoradarów) zainstalowanych w pasie drogowym dróg publicznych naruszeń przepisów ruchu drogowego w postaci przekraczania dopuszczalnej prędkości i niezastosowania się do sygnałów świetlnych.

Jednak w opinii Rzecznika Praw Obywatelskich uprawnienie to nie obejmuje wykroczenia stypizowanego w art. 96 § 3 k. w. i polegającego na niewskazaniu przez właściciela lub posiadacza pojazdu, komu powierzył pojazd do kierowania lub używania w oznaczonym czasie.

Rzecznik w piśmie do szefa ITD przypomina, że w grudniu 2012 roku zwróciła się w tej sprawie do ministra sprawiedliwości podkreślając, że kompetencje organu władzy publicznej jakim jest Inspekcja Transportu Drogowego nie mogą być oparte na domniemaniu, lecz muszą wynikać z wyraźnego brzmienia przepisów prawa. Takiego przepisu w omawianym zakresie nie zawiera Prawo o ruchu drogowym, środki o charakterze represyjnym nie mogą zaś być stosowane bez podstawy prawnej.

Jak czytamy w piśmie RPO, resort sprawiedliwości podziela stanowisko Rzecznika Praw Obywatelskich i przyznaje, iż uprawnienie Inspekcji Transportu Drogowego do prowadzenia czynności wyjaśniających, kierowania do sądu wniosków o ukaranie i oskarżania przed sądem nie może być rozszerzane poza wykroczenia polegające na przekroczeniu dopuszczalnej prędkości i niezastosowanie się do sygnałów świetlnych.

Właśnie na tej podstawie Rzecznika Praw Obywatelskich zwraca się do szefa Inspekcji Transportu Drogowego o zaprzestanie działań związanych ze ściganiem opisanego wykroczenia, jako niemieszczących się w kompetencjach przyznanych ITD.

Jednak Inspekcja odpowiada, że podstawa prawna do ścigania za "niewskazanie kierowcy" jest. I powołuje się na... resort sprawiedliwości. Co więcej, podaje ten sam cytat. Przywołuje jednak również wyrok sądu w Radomiu, który stwierdził, że ITD ma uprawnienie do żądania od właściciela pojazdu lub jego posiadacza wskazania komu powierzył pojazd do kierowania lub używania w oznaczonym czasie, a co za tym idzie może wykonywać czynności oskarżycielskie.

GITD wbija również szpilkę w RPO, podkreślając, że pominęła ona ważne stanowisko resortu. Inspekcja przypomina, że zdaniem ministerstwa nie można tracić z pola widzenia faktu, że sugerowana zmiana w znacznej ilości przypadków prowadziłaby do faktycznego zniesienia odpowiedzialności rzeczywistego sprawcy wykroczenia, a często stanowiłaby zachętę do nadużywania prawa do uchylania się od odpowiedzi, zwłaszcza w kontekście znacznego upowszechnienia ścigania wykroczeń drogowych za pomocą urządzeń rejestrujących obraz. Zjawisko takie z pewnością nie byłoby pożądane.