Od 2013 r. zniknie możliwość zmniejszenia liczby posiadanych punktów karnych, zaś dwukrotne przekroczenie limitu 24 punktów będzie oznaczało konieczność ponownego zdawania egzaminu na prawo jazdy.
Osoby, które za popełnione wykroczenia uzbierają ponad 24 punkty karne w ciągu roku liczonego od dnia, w którym doszło po raz pierwszy do naruszenia przepisów, nie stracą od razu uprawnień do prowadzenia pojazdów. Po przekroczeniu takiej liczby punktów karnych zostaną skierowani na specjalny kurs reedukacyjny w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz towarzyszące mu badanie psychologiczne.
Takie rozwiązanie przewiduje nowa ustawa o kierujących pojazdami, która co do zasady zacznie obowiązywać już od 11 lutego 2012 r. Nowe rozwiązania w zakresie dyscyplinowania kierowców naruszających przepisy ruchu drogowego zaczną jednak obowiązywać dopiero od 1 stycznia 2013 r. Do tego czasu w mocy pozostają aktualne zasady związane z postępowaniem w przypadku przekroczenia dopuszczalnej liczby punktów karnych. Nie oznacza to jednak, że kierowcy, którym często zdarza się łamać drogowe zakazy, mogą spać spokojnie. Zawczasu powinni oni bowiem pomyśleć o zredukowaniu stanu swojego konta punktów karnych. Zgodnie bowiem z nowymi przepisami ponowne przekroczenie po odbyciu kursu reedukacyjnego dopuszczalnej liczby punktów karnych będzie wiązało się dla każdego miłośnika czterech kółek z obowiązkiem powtarzania kursu i zdawania egzaminu na prawo jazdy.
Wyjątkowa troska o bezpieczeństwo na drogach przyświecała też ustawodawcy wprowadzającemu przepisy dla młodych kierowców. Z policyjnych statystyk wynika bowiem, że to właśnie oni powodują największe zagrożenie na drogach. W konsekwencji obejma ich specjalne limity prędkości (do 50 w terenie zabudowanym i 80 poza nim) oraz obowiązek jazdy w samochodzie oznakowanym zielonym liściem klonowym. W ten ostatni sposób młodzi kierowcy poinformują pozostałych uczestników ruchu drogowego, że wciąż się uczą. [Zobacz przykład 1 na kolejnych stronach]
Reklama



Szkolenie w ośrodku

Tak jak zostało to już wspomniane do 1 stycznia 2013 r. w przypadku kierowców naruszających przepisy w ruchu drogowym zastosowanie będą miały dotychczasowe zasady przewidziane w ustawie – Prawo o ruchu drogowym. Zgodnie z nią ewidencję kierowców naruszających przepisy ruchu drogowego prowadzi policja. Co do zasady punkty za naruszenie przepisów usuwa się z ewidencji po upływie jednego roku od dnia naruszenia, chyba że przed upływem tego okresu kierowca dopuścił się naruszeń, za które na podstawie prawomocnych rozstrzygnięć przypisana liczba punktów przekroczyłaby 24 punkty, a w przypadku kierowców posiadających swoje pierwsze prawo jazdy 20 punktów.
Przepisy pozwalają jednak wszystkim zainteresowanym na zmniejszenie liczby punktów. W tym celu kierowca wpisany do ewidencji może na własny koszt uczestniczyć w szkoleniu, którego odbycie spowoduje zmniejszenie liczby punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego. Nie dotyczy to kierowcy w okresie roku od dnia wydania po raz pierwszy prawa jazdy. Po odbyciu takiego szkolenia kierowca otrzymuje zaświadczenie. Kopię tego zaświadczenia dyrektor wojewódzkiego ośrodka ruchu drogowego przesyła policji prowadzącej ewidencję punktów karnych. Odbycie szkolenia i uzyskanie zaświadczenia zmniejsza o sześć liczbę posiadanych punktów karnych. Punkty te odejmuje się według kolejności wpisów.
Trzeba jednak wiedzieć, że liczba punktów odjętych z tytułu odbytego szkolenia nie może być większa od liczby punktów otrzymanych za naruszenie przepisów ruchu drogowego przed jego odbyciem. W praktyce powstały jednak wątpliwości, czy kierowca z przekroczonymi limitem 24 punktów karnych może także zredukować ich liczbę przez szkolenie. Policja uważa, że szkolenie odbyte już po przekroczeniu limitu punktów karnych nie może zostać uznane za ważne.
Innego zdania jest Naczelny Sąd Administracyjny. W wyroku z 15 lipca 2010 r. orzekł on, że rozporządzenie w tym zakresie wykracza poza zakres ustawowy, a co za tym idzie jego przepisy mogą być niekonstytucyjne (I OSK 885/09 orzeczenia.nsa.gov.pl). Z kolei Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w wyroku z 28 grudnia 2010 r. (II SA/Ol 969/2010, LexPolonica nr 2469929) wskazał, że przepis ustawy w sposób jasny i kategoryczny formułuje zasadę, zgodnie z którą odbycie szkolenia powoduje zmniejszenie liczby punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego.



Oznacza to, że postanowienia rozporządzenia wykonawczego do ustawy pozbawiające kierowcę, który przekroczył 24 punkty, możliwości ich zmniejszenia w związku z odbytym szkoleniem, przekraczają delegacje ustawową. W konsekwencji skoro przepisy nie ograniczają uprawnienia do zmniejszenia liczby posiadanych punktów, z tego powodu, że przed rozpoczęciem szkolenia dopuścił się naruszeń, za które suma punktów ostatecznych przekroczyła 24, zaś delegacja ustawowa nie pozwala na wprowadzenie takich rozwiązań, to wydana w takim stanie decyzja starosty odbierająca prawo jazdy jest nieprawidłowa.
Innymi słowy w orzecznictwie sądowoadministracyjnym przeważa pogląd zgodnie z którym gdy kierowca z przekroczonymi 24 punktami odbędzie stosowne szkolenie przed wszczęciem postępowania administracyjnego kierującego go na ponowny egzamin, to powinien mieć odjętą stosowną liczbę punktów z tytułu uczestnictwa w takim kursie. Oznacza to, że jeżeli po uwzględnieniu punktów ze szkolenia liczba punktów karnych będzie mniejsza niż 24 to kierowca nie powinien być kierowany na ponowny egzamin. Gdy argumentacja ta nie przekona starosty – organu zatrzymującego prawo jazdy, istnieje szansa na zmianę tego stanu rzeczy w postępowaniu przed wojewódzkim sądem administracyjnym.

Obowiązkowa edukacja

Przedstawione zasady zostaną zmienione już od 1 stycznia 2013 r. Tego dnia zniknie możliwość zmniejszania liczby punktów karnych. Zastąpią jej kursy reedukacyjne. Te kierowca będzie musiał odbyć najpóźniej w ciągu miesiąca od dnia doręczenia decyzji administracyjnej o skierowaniu na takie szkolenie. Kierowca będzie musiał przedstawić zaświadczenie o jego ukończeniu staroście. Będzie miał na to sześć tygodni od skierowania go na kurs. W trakcie takiego dodatkowego szkolenia kierowca wysłucha wykładów dotyczących skutków wypadków drogowych, czynników mających wpływ na bezpieczeństwo ruchu drogowego oraz o psychologicznych aspektach kierowania pojazdem i uczestnictwa w ruchu drogowym. Szczegółowy program zajęć zostanie określony w rozporządzeniu wykonawczym do ustawy.
Podobnie też w rozporządzeniu zostanie określona wysokość opłaty za taki kurs reedukacyjny, ustawa bowiem stanowi tylko, że nie może być ona wyższa niż 500 zł. Po zakończeniu kursu dalej będzie można jeździć autem. Jeżeli jednak kierowca w ciągu kolejnych pięciu lat od daty skierowania na kurs reedukacyjny ponownie zgromadzi ponad 24 punkty, to straci prawo jazdy. Nie będzie więc tak jak do tej pory, że zostanie skierowany na egzamin sprawdzający. Całkowicie utraci uprawnienia do kierowania pojazdem. To oznacza, że od początku będzie musiał odbyć kurs i zdać na prawo jazdy. [Zobacz przykład 2 na kolejnych stronach]



Przepisy przejściowe

Rozwiązania przyjęte w nowej ustawie o kierujących pojazdami przewidują, że w stosunku do osób, które dopuściły się naruszeń przepisów ruchu drogowego przed dniem wejścia jej w życie, i naruszenia te skutkowały przekroczeniem liczby 24 punktów, stosuje się tryb postępowania oraz skutki według stanu prawnego na dzień popełnienia naruszenia.
Co do zasady na podstawie dotychczasowych rozwiązań punkty za naruszenie przepisów usuwało się z ewidencji po upływie jednego roku od dnia naruszenia, chyba że przed upływem tego okresu kierowca dopuścił się naruszeń, za które na podstawie prawomocnych rozstrzygnięć przypisana liczba punktów przekroczyłaby 24 punkty, a w przypadku kierowców posiadających swoje pierwsze prawo jazdy 20 punktów. Przepisy pozwalały jednak wszystkim zainteresowanym na zmniejszenie liczby punktów. W praktyce zatem oznacza to, że jeżeli kierowca przekroczył 24 punkty karne przed wejściem w życie nowej ustawy o kierujących pojazdami, to może jeszcze udać się na szkolenie prowadzone przez wojewódzkie ośrodki ruchu drogowego, które zmniejsza liczbę punktów karnych o sześć. [Przykład 3]
Ważne
Tylko do końca roku kierowcy za uczestnictwo w szkoleniu organizowanym przez ośrodek ruchu drogowego będzie odliczane 6 pkt karnych
PRZYKŁADY
1. Jakie są ograniczenia dla młodych kierowców, którzy po raz pierwszy dostali prawo jazdy?
Czy nowe przepisy przewidują rozwiązania ograniczające brawurową jazdę młodych kierowców?
Zgodnie z nową ustawą każdy początkujący kierowca zaraz po tym, jak otrzyma prawo jazdy, zostanie objęty dwuletnim okresem próbnym. Jeżeli w tym czasie popełni dwa wykroczenia, zostanie skierowany na specjalny kurs reedukacyjny, a okres próby zostanie mu wydłużony o kolejne dwa lata. Przy trzecim wykroczeniu straci prawo jazdy. W praktyce będzie oznaczało to konieczność ponownego odbycia kursu i zdania egzaminu. Te przepisy zaczną jednak obowiązywać dopiero od 1 stycznia 2013 roku. Do tego czasu młodzi kierowcy mogą stracić prawo jazdy po przekroczeniu ustalonego limitu punktów. Ten w okresie roku od dnia wydania po raz pierwszy prawa jazdy wynosi 20 punktów. Początkujący kierowcy przez pierwsze osiem miesięcy okresu próbnego nie będą mogli jeździć szybciej niż 50 km/godz. w terenie zabudowanym i do 80 km/godz. poza nim. Dodatkowo przez pierwsze osiem miesięcy będą obowiązkowo musieli jeździć samochodem z naklejką z zielonym liściem klonowym na tylnej szybie. Ponadto między czwartym, a ósmym miesiącem od dnia otrzymania prawa jazdy kierowca będzie miał obowiązek odbycia dodatkowego szkolenia z zakresu bezpieczeństwa ruchu drogowego.



2. Jakie konsekwencje niesie ponowny egzamin? Czy będzie obniżony limit punktów karnych?
Czy w związku z nowymi przepisami ograniczenia związane z uzyskaniem po raz pierwszy prawa jazdy dotyczą również kierowców, którzy stracili je za przekroczenie dopuszczalnej liczby punktów?
Wprawdzie od 1 stycznia 2013 r. kierowcy, którzy za popełnione wykroczenia uzbierają ponad 24 punkty karne w ciągu roku, nie stracą od razu uprawnień do prowadzenia pojazdów, bo zostaną skierowani na obowiązkowy kurs reedukacyjny i badanie psychologiczne, to czekają ich negatywne konsekwencje w przypadku ponownego przekroczenia limitu punktów. Zgodnie z nowymi przepisami jeżeli kierowca w ciągu kolejnych pięciu lat od daty skierowania na kurs reedukacyjny ponownie zgromadzi ponad 24 punkty, to straci prawo jazdy. To z jednej strony oznacza, że od początku będzie musiał odbyć kurs i zdać egzamin na prawo jazdy, z drugiej zaś, że po uzyskaniu ponownie uprawnień do kierowania pojazdami zostanie objęty dwuletnim okresem próbnym dla początkujących, który wprowadza nowa ustawa. W tym czasie tak jak młodzi kierowcy osoba ta nie tylko będzie musiała jeździć wolniej, ale również uważać na wykroczenia, by zaledwie po trzech przewinieniach w dwuletnim okresie próbnym znów nie stracić prawa jazdy.
3. Czy można stracić prawo jazdy za jednoczesne jednorazowe złamanie kilku przepisów?
Zostałem ukarany przez policję mandatem i dużą liczbą punktów karnych za przekroczenie prędkości i wyprzedzanie w miejscu niedozwolonym. Teraz nawet najmniejsze wykroczenie może się skończyć utratą prawa jazdy. Czy nowe przepisy wprowadzają ograniczenia w karaniu punktami karnymi?
Jeżeli jeden czyn narusza więcej niż jeden przepis ruchu drogowego, w ewidencji kierowców naruszających przepisy uwidacznia się wszystkie naruszenia, przypisując każdemu odpowiednią liczbę punktów. I tak np., jeśli kierowca przekroczył dopuszczalną prędkość o 50 km (10 pkt) i jednocześnie wyprzedzał przed przejściem dla pieszych (9 pkt), a następnie nie ustąpił pierwszeństwa (5 pkt karnych), to policjant ma prawo wpisać na jego konto 24 pkt karne. Dopiero od wejścia w życie art. 98 ustawy o kierujących pojazdami (1 stycznia 2013 r.) zmienią się też zasady karania punktami. Nawet jak kierowca za jednym razem popełni kilka wykroczeń, policja będzie mogła mu naliczyć maksymalnie 10 pkt karnych.
Podstawa prawna
Ustawa z 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz.U. nr 30, poz. 151).
Ustawa z 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2005 r. nr 108, poz. 908 z późn. zm.).
Rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z 20 grudnia 2002 r. w sprawie postępowania z kierowcami naruszającymi przepisy ruchu drogowego (Dz.U. nr 236, poz. 1998 z późn. zm.).