Taksówkarz musi spełniać nie tylko wymagania określone w przepisach prawa o ruchu drogowym, czyli posiadać np. prawo jazdy na samochód osobowy. Musi posiadać także zaświadczenie o ukończeniu szkolenia w zakresie transportu drogowego taksówką, potwierdzone zdanym egzaminem. Może też wykazać się co najmniej pięcioletnią praktyką w zakresie wykonywania tego transportu. Co więcej przerwa w wykonywaniu transportu drogowego, jeżeli wynika ona z przyczyn leżących po stronie taksówkarza, nie może być dłuższa niż sześć miesięcy.
Kierowcy, którzy chcą wozić pasażerów, nie mogą mieć na swoim koncie prawomocnego wyroku za przestępstwo umyślne karne skarbowe. Ponadto nie mogą być oni karani za przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, mieniu, obrotowi gospodarczemu, wiarygodności dokumentów, ochronie środowiska lub warunkom pracy i płacy albo naruszającym inne przepisy dotyczące wykonywania zawodu. Co więcej nie mogą być skazani za przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu oraz przeciwko wolności seksualnej i obyczajności. Takie wymagania mają gwarantować prawidłowe wykonywanie przewozów, jak i bezpieczeństwo pasażerów. Kandydaci na taksówkarzy nie mogą mieć przeciwwskazań zdrowotnych i psychologicznych do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy.
Szkolenie na taksówkę
Ukończenie szkolenia z zakresu transportu drogowego taksówką jest niezbędne do uzyskania licencji. W trakcie takiego szkolenia kierowcy muszą zapoznać się z przepisami ustawy o transporcie drogowym, regulacjami prawa przewozowego czy przepisami metrologicznymi o taksometrach. W programie szkolenia przewidziano konieczność poszerzenia wiedzy z zakresu ustawy – Prawo o ruchu drogowym. Oprócz znaków i sygnałów drogowych kierowcy poznają wyposażenie pojazdu używanego jako taksówka osobowa.
Na takim kursie przyszli taksówkarze poznają także przepisy prawa miejscowego. W programie nauczania są też zagadnienia z topografii miejsca prowadzenia działalności przewozowej. Kursanci muszą np. wiedzieć, gdzie znajdują się konkretne zabytki w mieście czy lokale gastronomiczne. W trakcie kursu kierowcy dowiadują się także o uprawnieniach policji czy inspekcji transportu drogowego oraz zapoznają się z niektórymi zagadnieniami podatkowymi czy przepisami prawa pracy.
Opłata za uczestnictwo w szkoleniu nie może przekroczyć 800 zł. Obejmuje ona wszystkie koszty szkolenia, w tym w szczególności: wynagrodzenie wykładowców oraz koszty użytkowania lokalu i pomocy dydaktycznych.
Po szkoleniu kierowca musi zdać egzamin z zakresu transportu drogowego taksówką. Sprawdzian ten przeprowadzają komisje egzaminacyjne powołane przez starostę. Opłata za egzamin wynosi 200 zł. Cena ta pokrywa m.in. wynagrodzenie egzaminatorów oraz materiały egzaminacyjne.
Uzyskiwanie licencji
Od 7 kwietnia 2011 roku zaczną obowiązywać bardziej szczegółowe przepisy odnośnie do przeprowadzania egzaminów. Nowelizacja z 4 lutego 2011 r., określa, że komisja egzaminacyjna będzie musiała przeprowadzić egzamin w terminie 60 dni od dnia złożenia wniosku o jego przeprowadzenie. W komisjach egzaminacyjnych nie będą mogli też uczestniczyć osoby wykonujące działalność gospodarczą w zakresie transportu drogowego taksówką.
Aby otrzymać licencję, trzeba posiadać tytuł prawny do dysponowania co najmniej jednym pojazdem spełniającymi określone przepisami wymagania techniczne dla taksówek. Licencja udzielana jest na określony pojazd i obszar obejmujący gminę, sąsiadujące gminy albo miasto stołeczne Warszawę. Na obszarze gminy udziela jej wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Na obszarze gminy sąsiadującej właściwy do jej wydania jest wójt, burmistrz lub prezydent miasta właściwy dla siedziby lub miejsca zamieszkania danej osoby. Natomiast w stolicy licencji udziela prezydent miasta.
Obecnie rady gmin ustalają liczbę licencji taksówkowych na swoim terenie. Co do zasady do 30 listopada każdego roku powinny określić liczbę nowych licencji przeznaczonych do wydania w kolejnym roku kalendarzowym. Powinno być to poprzedzone konsultacjami z taksówkarzami, z tym, że opinie te nie są wiążące dla rady gminy. Możliwość limitowania licencji już niedługo zniknie. Za sprawą nowelizacji ustawy o transporcie drogowym, która wchodzi w życie siódmego kwietnia 2011 roku, rada gminy nie będzie decydować, ile na jej terenie może być licencji na przewóz osób taksówką.
Przykład 1
Dane, jakie trzeba podać we wniosku o wydanie licencji na przewóz osób
Kierowca ukończył szkolenie w zakresie transportu drogowego taksówką i chce uzyskać licencję taksówkarską. Co musi się znaleźć we wniosku o jej wydanie?
We wniosku przedsiębiorca musi podać swoje oznaczenia, adres firmy, numer w rejestrze przedsiębiorców albo w ewidencji działalności gospodarczej. Trzeba określić rodzaj i zakres oraz obszar wykonywanej działalności. Do wniosku należy dołączyć odpis z rejestru przedsiębiorców albo z ewidencji działalności gospodarczej, kserokopie: zaświadczeń o nadaniu REGON-u i NIP-u, certyfikatu kompetencji zawodowych. Ponadto musi się znaleźć również zaświadczenie z rejestru skazanych stwierdzające niekaralność przedsiębiorcy, a także wykaz pojazdów. Wraz z listą pojazdów trzeba przedstawić także kserokopie krajowych dokumentów dopuszczających pojazd do ruchu. Konieczne jest także dołączenie do wniosku zaświadczenia z rejestru skazanych stwierdzające niekaralność. W przypadku działalności taksówkowej nie trzeba natomiast przedstawiać kserokopii certyfikatu kompetencji zawodowych przedsiębiorcy lub osoby zarządzającej transportem drogowym w przedsiębiorstwie.
Spowoduje to, że osoba, która zda wszystkie egzaminy i spełni wszystkie ustawowe wymogi, nie będzie musiała czekać, aż gmina przyzna nową pulę licencji lub inny taksówkarz przestanie wykonywać swój zawód.
W licencji określa się w szczególności jej numer ewidencyjny, organ, który udzielił licencji, datę jej udzielenia i podstawę prawną. Wskazuje się w niej przedsiębiorcę (taksówkarza), jego siedzibę i adres, zakres transportu drogowego, rodzaj przewozów, oznaczenie obszaru przewozów w krajowym transporcie drogowym taksówką, a także czas, na jaki udzielono licencji.
Jeżeli osoba, która uzyska licencję, nie podejmie działalności taksówkowej w ciągu sześciu miesięcy od dnia jej wydania, to może zostać ona cofnięta.
Przykład 2
Licencja na taksówkę może zostać cofnięta po wyroku sądowym
Kierowca, pomimo uzyskania licencji, nie podjął działalności taksówkowej. Czy po sześciu miesięcach od dnia wydania licencji zostanie mu ona cofnięta?
Cofnięcie licencji rzeczywiście może mieć miejsce, gdy w ciągu pół roku od wydania tego dokumentu nie zostanie rozpoczęta działalność taksówkowa. Tak samo może być, gdy zostanie wydane prawomocne orzeczenie zakazujące wykonywania działalności gospodarczej objętej licencją. Posiadacz licencji straci ją, gdy okaże się, że nie spełnia już wymogów, niezbędnych do wykonywania działalności transportowej, np. straci prawo jazdy lub zostanie skazany za przestępstwo na tle seksualnym. Cofnięcie licencji ma miejsce, gdy zostaną rażąco naruszone warunki w niej określone. Podobnie jest, gdy odstąpi się licencję osobie trzeciej. Zostanie ona odebrana taksówkarzowi, gdy będzie zmieniał wskazania urządzeń pomiarowo-kontrolnych. W tym przypadku najpierw jest wysyłane pisemne ostrzeżenie, że za ponowne takie naruszenie licencja zostanie cofnięta.
Przewóz nie taksówką
Obecne limity licencji taksówkowych sprawiły, że wielu kierowców, którzy chcieli jeździć na taksówkach, nie mogło tego uczynić – nawet jeżeli spełniali wszystkie wymogi. Zaczęli więc wykonywać tzw. przewóz okazjo- nalny osób. Działalność ta przypomina przewóz osób taksówką. Z tym, że w takim przypadku nie trzeba spełniać wszystkich wymogów. W konsekwencji dziś w wielu miejscach problem zbyt małej ilości licencji taksówkowych zniknął. W dodatku mniejsze wymagania zachęciły do wykonywania okazjonalnego przewozu osób.
W takich pojazdach nie ma np. taksometrów, gdyż ustawa o transporcie drogowym zabrania korzystania z nich, jeżeli przewóz okazjonalny wykonywany jest pojazdem przeznaczonym konstrukcyjnie do przewozu nie więcej niż dziewięciu osób łącznie z kierowcą. W dodatku za naruszenie tego zakazu grozi kara administracyjna w wysokości 5 tys. zł. Przy takim przewozie osób pojazdy nie mogą być też oznakowane w taki sposób jak taksówki – nie mogą mieć oznaczeń z nazwą, adresem oraz telefonem, a na dachu pojazdu nie można montować lamp. Za złamanie tych zakazów kary również wynoszą 5 tys. zł.
Przykład 3
Różnice w przewozie okazjonalnym osób i przewozie taksówką
Taksówki i pojazdy wykonujące przewóz osób prawie niczym się nie różnią. Czy taksówka musi spełnić więcej wymogów niż inne pojazdy?
Zgodnie z przepisami ustawy – Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2005 r. nr 108, poz. 908 z późn. zm.) taksówka to pojazd samochodowy odpowiednio wyposażony i oznaczony, przeznaczony do przewozu osób za ustaloną na podstawie taksometru opłatą. Pojazd do wykonywania takiej działalności nie może być przystosowany do więcej niż dziewięciu osób łącznie z kierowcą. Musi umożliwiać także przewóz bagażu podręcznego podróżnych. Wyróżniamy także tzw. taksówki bagażowe. Powinny być one przystosowane do przewozu pasażerów i ładunków o masie nieprzekraczającej 2,5 tony. W takim pojeździe musi być taksometr i musi być też odpowiednio oznakowany. Z kolei przy okazjonalnym przewozie osób taksometr jest zakazany. Na taksówkę konieczne jest uzyskanie licencji, która nie jest wymagana przy przewozie okazjonalnym osób. Przepisy prawa transportowego wymagają uzyskania zezwolenia na okazjonalny przewóz. Z tym, że wymóg ten łatwo obejść. Zezwolenie nie jest już wymagane, gdy transport polega na przewozie osób do miejsca docelowego, natomiast jazda powrotna jest jazdą bez podróżnych.
Wkrótce tylko taxi
Wykonywanie takiej działalności przewozowej zostanie niebawem ograniczone. Przewóz okazjonalny osób będzie dopuszczony bez licencji taksówkowej, ale tylko pojazdem przystosowanym do przewozu więcej niż siedmiu osób (łącznie z kierowcą). Oznacza to, że będzie możliwe przewożenie zarobkowe osób np. małymi busami. By móc zarobkowo przewozić pasażerów w samochodzie osobowym, trzeba więc będzie uzyskać licencję taksówkową. Za okazjonalny przewóz osób pojazdem, który nie jest przystosowany do przewozu więcej niż siedmiu osób (łącznie z kierowcą) kierowca zapłaci 15 tys. zł kary. Jednak takiej kary nie zapłaci osoba, która będzie przewoziła zarobkowo pasażerów samochodem osobowym, który jest zabytkowy. Nowelizacja przepisów pozwala bowiem na okazjonalny przewóz takim autem.
Na obecnie obowiązujących zasadach będzie można wykonywać okazjonalny przewóz osób jeszcze przez rok od dnia wejścia w ży- cie omawianej nowelizacji. Oznacza to, że zakaz przewożenia pasażerów mniejszymi samochodami bez licencji taksówkowej zacznie obowiązywać od 8 kwietnia 2012 roku.
Ważne!
1 tys. zł wynosi kara dla taksówkarza, który manipuluje bądź ingeruje we wskazania taksometru zainstalowanego w swoim pojeździe
Podstawa prawna
Ustawa z 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz.U. 2007 r. nr 125, poz. 874 z późn. zm.).
Ustawa z 4 lutego 2011 r. o zmianie ustawy o transporcie drogowym (Dz.U. nr 48, poz. 247).