Ten przepis zaskakuje kierowców. Kontrola drogowa? Ustąp miejsca policjantowi

Czy policjant może poprowadzić pojazd w czasie kontroli drogowej?

Niewielu kierowców zdaje sobie sprawę z istnienia tego przepisu, bo w praktyce jest on wykorzystywany dość rzadko. Warto jednak wiedzieć, że w czasie kontroli drogowej, policjant może poprosić nas o… ustąpienie miejsca za kierownicą. Kierowca nie może się sprzeciwić - prawo do prowadzenia kontrolowanego auta gwarantują obowiązujące przepisy. Co więcej, taki przywilej ma nie tylko funkcjonariusz policji, ale i innych służb.

Przepisy zapisane w Rozporządzeniu mówią, że do prowadzenia pojazdu, w ściśle określonych przypadkach, prawo mają także funkcjonariusze Inspekcji Transportu Drogowego. Miejsca za kółkiem, w razie potrzeby, będziemy musieli ustąpić również funkcjonariuszowi Służby Celno-Skarbowej, inspektorowi Inspekcji Ochrony Środowiska, strażnikowi gminnemu (miejskiemu), strażnikowi leśnemu, funkcjonariuszowi Straży Parku lub osobie działającej w imieniu zarządcy drogi, przeprowadzającej kontrolę zgodnie z zakresem określonym w ustawie. Jak widać, potencjalna kolejka za kierownicę naszego auta jest więc całkiem spora!

Kiedy policjant może wsiąść za kierownicę naszego auta?

Prowadzenie auta kontrolowanego kierowcy nie jest jednak kwestią "widzimisię" mundurowego. Policjanci i inni funkcjonariusze mogą wsiąść za kierownicę auta na podstawie przepisów zawartych w Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 5 listopada 2019 r. w sprawie kontroli ruchu drogowego. O tym kiedy taka sytuacja może w ogóle wystąpić, mówi § 11.:

Kontrolujący może kierować kontrolowanym pojazdem w zakresie posiadanego uprawnienia do kierowania pojazdami, jeżeli jest to niezbędne dla:
1) dokonania sprawdzenia stanu technicznego pojazdu, w szczególności skuteczności działania hamulców albo sprawdzenia masy lub nacisku osi pojazdu;
2) sprowadzenia pojazdu w miejsce, w którym nie utrudnia on ruchu ani nie zagraża jego bezpieczeństwu, jeżeli pojazd
został zatrzymany do kontroli w okolicznościach, o których mowa w § 4 ust. 4, albo w związku z podejrzeniem, że
kierujący znajduje się w stanie nietrzeźwości, w stanie po użyciu alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu.

W praktyce oznacza to, że jeśli samochód zostanie zatrzymany do kontroli, a mundurowi będą mieli uzasadnione podejrzenia, że jego stan techniczny jest daleki od ideału, kierowca musi, na wyraźne życzenie, oddać kluczyki uprawnionemu do kontroli funkcjonariuszowi. Taka sytuacja w praktyce nie występuje zbyt często, a policjanci i inspektorzy ITD rzadko korzystają z możliwości, którą daje wspomniane wyżej rozporządzenie.

Kontrola drogowa - kiedy policjant może nas zatrzymać?

Tak zwana "rutynowa kontrola" zawsze musi mieć uzasadnienie. Policjant lub inny przeprowadzający czynności funkcjonariusz ma prawo zatrzymać samochód i zweryfikować jego stan techniczny m.in. w razie podejrzenia, że auto stanowi zagrożenie w ruchu drogowym. Oprócz sytuacji, w której kierowca jest zatrzymany w związku z wykroczeniem, to właśnie wątpliwości co do stanu technicznego są najczęstszą przyczyną kontroli.

Podstawą prawną zatrzymania pojazdu do takiej kontroli jest ustawa Prawo o ruchu drogowym, art. 129 ust. 1. Zapisy tego aktu upoważniają policjanta do przeprowadzenia kontroli drogowej wobec kierowców poruszających się na drogach publicznych, w strefach zamieszkania oraz strefach ruchu.

Podstawą faktyczną zatrzymania pojazdu do kontroli jest konkretna sytuacja zaistniała w związku z:

• popełnieniem przestępstwa lub wykroczenia przez kierującego pojazdem;
• kontrolą pojazdu, co do którego zachodzi uzasadnione podejrzenie, iż może zagrażać bezpieczeństwu ruchu drogowego ze względu np. na swój stan techniczny;
• wykonywaniem czynności służbowych na miejscu zdarzenia drogowego;
• zgłoszeniem interwencji przez obywateli;
• reakcją na zachowanie osoby kierującej pojazdem.

Ponadto policjant jest zobowiązany zapobiegać przestępstwom i wykroczeniom innym niż przeciwko bezpieczeństwu i porządkowi w ruchu na drogach:

• kiedy istnieje uzasadnione podejrzenie, że pojazd pochodzi z przestępstwa;
• jeżeli pojawi się uzasadnione podejrzenie, że w pojeździe znajdują się osoby, które popełniły przestępstwo lub przedmioty pochodzące z przestępstwa;
• w ramach prowadzonych pościgów lub działań pościgowych