Definitywna śmierć gminnych fotoradarów

– Fotoradary będą odfoliowane tylko tam, gdzie będą potrzebne – zapewniał niedawno minister spraw wewnętrznych Mariusz Błaszczak pytany o dalsze losy blisko 400 urządzeń, których od stycznia tego roku samorządy nie mają już prawa używać. Mylił się. Tak się bowiem nie stanie.

Jak ustaliliśmy, do działającego w strukturach inspekcji transportu drogowego Centrum Automatycznego Nadzoru nad Ruchem Drogowym (CANARD) wpłynęło 38 wniosków od miast i gmin w sprawie przejęcia od nich łącznie 94 fotoradarów. Wszystkie – niezależnie od tego, czy samorząd chciał oddać sprzęt za darmo, czy go odsprzedać – zostały przez inspekcję odrzucone. To samo stanie się z każdym kolejnym wnioskiem, który do niej wpłynie. – Główny Inspektorat Transportu Drogowego nie posiada środków budżetowych, które mogłyby posłużyć do sfinansowania integracji urządzeń rejestrujących wykorzystywanych dotychczas przez straże gminne i miejskie z CANARD – potwierdza insp. Łukasz Majchrzak z ITD.

To zmiana dotychczasowego podejścia inspekcji. Wcześniej CANARD stawiał jeden warunek: jeśli samorząd chce przekazać nam swój sprzęt, musi zaoferować go nieodpłatnie. Dziś to nie wystarcza.

Najbliżej porozumienia z inspekcją były władze Warszawy, które zaoferowały urządzenia w 27 lokalizacjach (dziś rejestratory są owinięte w czarne folie). Powstał nawet zespół roboczy, który miał doprecyzować szczegóły przejęcia, a nawet projekt porozumienia w tej sprawie. Wszystko na nic. – Zorientowaliśmy się, że i tak pewne koszty trzeba ponieść. Dostosowanie gminnego fotoradaru do systemów CANARD to wydatek rzędu 50 tys. zł. Inspekcja nie ma na to pieniędzy, a stolica nie kwapi się do tego, by jeszcze dokładać 1,5 mln zł – mówi nam osoba zorientowana w rozmowach.

Zresztą nawet jeśli samorząd chciałby się dołożyć, nie wiadomo, czy będzie miał prawo ponieść taki wydatek, skoro urządzenia formalnie nie będą już jego własnością. Na dziś regionalne izby obrachunkowe (RIO), które mogłyby wydać opinię w tej sprawie, nie wiedzą, co odpowiedzieć. – To zupełnie nowa sytuacja, nigdy takich przypadków nie analizowaliśmy – przyznaje Zbigniew Rękas, wiceprezes RIO w Kielcach.

Dostosowanie fotoradaru do systemów CANARD to nie wszystko. Inspektorzy dorzucają do tego koszty związane z koniecznością zatrudnienia dodatkowych osób do obsługi nowych urządzeń i bieżącym utrzymaniem fotoradarów. – Skoro mamy przejmować urządzenia, rząd powinien dać nam na to pieniądze. A zamiast tego przyciął nasze tegoroczne wydatki bieżące o 3 mln zł – przekonuje nas jeden z inspektorów.

MSWiA nie odpowiedziało na nasze pytania. Za to rzeczniczka Ministerstwa Infrastruktury i Budownictwa (MIB) Elżbieta Kisil przyznaje wprost: – Obecnie nie jest możliwa zarówno realizacja oczekiwań co do przejęcia urządzeń rejestrujących, jak i ich włączenia do funkcjonującego w ITD systemu CANARD – mówi.

Winą za zaistniałą sytuację resort obarcza swoich poprzedników, którzy przyjmowali nowelizację ustawy – Prawo o ruchu drogowym. – Ustawodawca, odbierając uprawnienia (fotoradarowe – red.), powinien wskazać podmiot, który przejmie dotychczasowe obowiązki i urządzenia rejestrujące. Ustawa nie określiła, na jakich zasadach i do kogo mają zostać przekazane te urządzenia, nie zostało również wskazane źródło finansowania tej operacji. W związku ze zmianą przepisów nie zostały także zapewnione środki pozwalające Inspekcji Transportu Drogowego na przejęcie i dostosowanie fotoradarów do wymogów używanego w ITD systemu – przekonuje Elżbieta Kisil.

Na pytanie, czy gmina mogłaby ewentualnie "ufundować" inspekcji przejęcie i dostosowanie urządzeń, MIB odpowiada dość ogólnikowo. – Kwestia poniesienia przez gminę kosztów dostosowania fotoradaru do systemu CANARD może być przedmiotem porozumienia zawartego między tymi podmiotami, przy zachowaniu wymagań wynikających z obowiązujących przepisów – wyjaśnia Elżbieta Kisil. Jak jednak pokazuje przykład Warszawy, z tymi porozumieniami jest spory problem.

Możliwość przejęcia gminnych fotoradarów dodatkowo komplikują szykowane roszady organizacyjne w inspekcji. Cały system CANARD (sieć 400 fotoradarów, nieoznakowane radiowozy czy systemy odcinkowego pomiaru prędkości) ma przejść z inspekcji do policji. Ta druga przejęła trzy miesiące temu ponad 300 tys. spraw fotoradarowych, których przed 1 stycznia br. nie dokończyli strażnicy miejscy. Jak nieoficjalnie ustaliliśmy, kończenie tych postępowań idzie jak po grudzie, a to oznacza, że wiele spraw niedługo się przedawni. Komenda Główna Policji (KGP) nie jest w stanie nam powiedzieć, ile spraw udało się zakończyć mandatem. – System informatyczny policji nie pozwala wyodrębnić danych, o które pan pyta – ucina mł. asp. Dawid Maciniak z KGP.