Ile masz punktów karnych? To teraz pożałujesz. Oto zmiany dla kierowców

Nowe prawo drogowe. Oto zmiany nie tylko dla kierowców

Kierowcy będą musieli nauczyć się nowych przepisów. Ministerstwo Infrastruktury w nowelizacji prawa drogowego wprowadza zmiany, które dotyczą m.in. wyprzedzania, redukcji punktów karnych, zatrzymywania prawa jazdy, obowiązkowego oznakowania samochodu naklejkami z przodu i z tyłu, okresu próbnego dla kierowców, przestrzegania ograniczeń prędkości czy nakazu jazdy w kasku na hulajnodze oraz rowerze.

Zmiany w prawie drogowym opracowane przez MI przeszły już ocenę Stałego Komitetu Rady Ministrów. Uwagi i alternatywne rozwiązania do reformy przepisów zgłosiło m.in. MSWiA z policją, Ministerstwo Sprawiedliwości czy prezes Rządowego Centrum Legislacji. Nowelizacja ustawy niesie nie tylko ostrzejsze kary, ale również nowe obowiązki i ułatwienia. Ale po kolei…

Koniec zakazu wyprzedzania w nocy. Tysiące kierowców się ucieszy

Ministerstwo Infrastruktury zamierza zmienić przepisy dotyczące wyprzedzania, a chodzi o tysiące kierowców samochodów ciężarowych. Przypominamy, że od 1 lipca 2023 roku obowiązuje ich zakaz wyprzedzania na autostradach i drogach ekspresowych o wyłącznie dwóch pasach ruchu przeznaczonych dla danego kierunku. W myśl obowiązującego prawa zakaz wyprzedzania się ciężarówek dotyczy pojazdów kategorii N2 (o masie całkowitej od 3,5 do 12 ton) i N3 (o masie całkowitej powyżej 12 ton). Przepisy obejmują również zespoły pojazdów o długości ponad 7 m, w tym samochody osobowe z przyczepą spełniające te kryteria.

Teraz resort infrastruktury doszedł do wniosku, że to restrykcyjne prawo należy złagodzić. Nowelizacja MI przewiduje, że samochody ciężarowe o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 t (kategorie N2 i N3) będą mogły wyprzedzać w nocy (od godziny 23:00 do 5:00).

Ciężarówki będą mogły wyprzedzać. Będzie jak w Niemczech

MSWiA uważa jednak, że taka zmiana przyniesie więcej złego niż dobrego. – Mimo zmniejszonego ruchu w nocy nadal istnieją zagrożenia wynikające z wyprzedzania się dużych samochodów ciężarowych na drogach o dużej prędkości dopuszczalnej. Podczas jazdy w warunkach nocnych prawidłowa ocena odległości i prędkości pojazdu nadjeżdżającego z tyłu, gdy kierujący za pomocą lusterek wstecznych może obserwować tylko światła tego pojazdu, jest znacznie utrudniona. To sprawia, że zagrożenie bezpieczeństwa, mimo mniejszego ruchu, nie jest mniejsze – wyjaśnia resort.

Ministerstwo Infrastruktury odpiera jednak ten zarzut. Wskazuje, że regulacje obowiązujące w innych państwach UE w zakresie zakazu wyprzedzania przez samochody ciężarowe zawierają tego rodzaju ograniczenie, tj. w zależności od części doby, w tym w porze nocnej.

– Przykładem są wyłączenia zakazu wyprzedzania przez pojazdy ciężarowe w Niemczech, gdzie w zależności od landu są wyznaczone w ciągu dnia określone przedziały czasowe obowiązywania tego zakazu, co wiąże się z natężeniem ruchu w tych porach – wyjaśnia MI. Resort zapowiada również, że przez 2 lata od wejścia w życie zmiany dopuszczającej nocne wyprzedanie przez TIR-y resort będzie monitorować skutki złagodzenia prawa.

Prawo jazdy według nowych zasad. Kierowca pod nadzorem przez 6 miesięcy

Ministerstwo Infrastruktury nowymi przepisami wprowadza również możliwość uzyskania prawa jazdy kategorii B już po ukończeniu 17. roku życia. Obecnie granicą jest pełnoletność, czyli 18 lat. Po zdobyciu prawa jazdy nieletni poprowadzi samochód wyłącznie na terytorium Polski (do ukończenia 18 lat). Na tym jednak nie koniec ograniczeń. Przez 6 miesięcy świeżo upieczony 17-letni kierowca będzie mógł prowadzić auto wyłącznie pod nadzorem dorosłego, doświadczonego kierowcy w wieku minimum 25 l. Osoba towarzysząca na prawym fotelu musi mieć najmniej 5-letni staż posiadania prawa jazdy kat. B, w przeszłości nie podlegać zakazowi prowadzenia i za każdym razem musi być w całkowicie trzeźwa.

Tu pojawia się jednak zgrzyt – prezes RCL, zauważa, że sankcją za naruszenie dokonane przez pasażera-opiekuna będzie zatrzymanie prawa jazdy kierującego autem. Problem w tym, że młody kierowca nie zawsze będzie miał możliwość sprawdzenia czy np. przez ostatnie 5 lat pasażer ten nie podlegał zakazowi prowadzenia pojazdów. W efekcie Ministerstwo Infrastruktury zamierza nanieść poprawkę.

Okrągła naklejka na samochód obowiązkowa. Na przednią i tylną szybę

Po wydaniu prawa jazdy kategorii B ruszy okres próbny dla kierowców młodych wiekiem i stażem. W przypadku osoby, która uzyskała uprawnienia mając ukończone 18 lat potrwa on 2 lata. 17-letni "świeżak" z uprawnianiami to 3-letni okres próbny, jednak nie dłużej niż do ukończenia 20 lat. Starosta będzie jednak mógł przedłużyć okres próbny na kolejne 2 lata, jeżeli w tym czasie kierowca popełnił dwa wykroczenia przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji stwierdzone prawomocnym rozstrzygnięciem. Przy trzecim podejściu o przedłużenie okresu próbnego uprawnienia do kierowania zostaną cofnięte.

Prawo jazdy 17-latka będzie opisane specjalnym kodem. Wraz z nowelizacją wróci słynny "zielony listek" – samochód z tyłu i z przodu obowiązkowo trzeba będzie oznaczyć okrągłą naklejką barwy białej z zielonym symbolem liścia klonowego.

Dzięki oznakowaniu dokumentów i naklejce na szybie samochodu spotkanie z policją podczas jazdy bez opiekuna ma zakończyć się utratą prawa jazdy i karą od 1500 zł w górę lub nawet aresztem. Przy czym MI rozważa w tym przypadku wprowadzenie zasady wyższej konieczności, tak by młody kierowca np. nie obawiał się pomóc w sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia.

Zasada wyższej konieczności, inny limit alkoholu i okres próbny przez 2 lata

"Młodych" kierowców w okresie próbnym będzie obowiązywał zerowy limit alkoholu (0,0 prom. w organizmie). Inne będą także ograniczenia prędkości:

• 50 km/h na obszarze zabudowanym (nawet jeśli znaki pozwalają jechać szybciej),
• 20 km/h w strefie zamieszkania,
• 80 km/h poza obszarem zabudowanym,
• 100 km/h na autostradzie i drodze ekspresowej dwujezdniowej.

Masz 13 punktów karnych? To idziesz na kurs i masz 3 miesiące

Kierowca, który w okresie próbnym przekroczy 12 punktów karnych będzie musiał odbyć szkolenie praktyczne w zakresie zagrożeń w ruchu drogowym. Ośrodki Doskonalenia Techniki Jazdy informację o zaliczeniu takiego kursu będą na bieżąco zamieszczały w Centralnej Ewidencji Kierowców. Ministerstwo zaznacza, że takie szkolenie zajmie 1 godzinę, więc można je przejść nawet w ostatnim dniu okresu próbnego. Jeśli ktoś nie zdąży zaliczyć takiego kursu lub nie przedstawi w odpowiednim czasie zaświadczenia o ukończeniu szkolenia, wówczas straci prawo jazdy.

Tu MSWiA wskazuje na problem. Resort zauważa, że w razie skierowania sprawy do sądu, prawomocne rozstrzygnięcie naruszenia (dające podstawę do przypisania określonej liczby punktów) może zapaść po czasie znacznie przekraczającym 12 miesięcy od dnia popełnienia wykroczenia.

– W takim przypadku wątpliwości budzi, w jakim terminie należy zrealizować to szkolenie. Celowe wydaje się rozstrzygnięcie tej kwestii w projektowanym przepisie, wskazując np. że w przypadku, gdy prawomocne rozstrzygnięcie zapadło po upływie 9 miesięcy od dnia popełnienia naruszenia, szkolenie należy ukończyć przed upływem 3 miesięcy od daty uprawomocnienia się tego rozstrzygnięcia – wskazuje MSWiA. Ministerstwo Infrastruktury zapowiedziało przychylenie się do doprecyzowania terminu realizacji obowiązku odbycia szkolenia praktycznego.

Zmiana zasad na rowerze i hulajnodze. Oto nowy obowiązek dla rodziców i opiekunów

Ustawa rozszerza obowiązek używania kasków przez kierującego rowerem, hulajnogą elektryczną, urządzeniem transportu osobistego w odniesieniu do osób, które nie ukończyły 16 roku życia. Do tego obowiązek zakładania w kasku będzie dotyczył dziecka w wieku do 7 lat przewożonego rowerem na dodatkowym siodełku zapewniającym bezpieczną jazdę.

MSWiA zauważa jednak, że przepisy nie obejmują sytuacji przewożenia dziecka w inny sposób, czyli np. na ramie roweru lub w sposób prawidłowy (w sidełku) ale bez kasku. Stąd MI zmieni zapis tak, by nie pozostawiał niejasności. Resort spodziewa się, że ta obowiązek używania kasków wejdzie w życie jeszcze przed końcem 2025 roku. Za złamanie prawa przewidziano grzywnę, którą miałby płacić rodzic czy opiekun.

Pojedziesz o 50 km/h szybciej za miastem i tracisz prawo jazdy

W nowelizacji przepisy dotyczące utraty prawa jazdy na 3 miesiące za zbyt szybką jazdę rozszerzono o nową przesłankę do zatrzymania uprawnień. To sprawi, że z "prawkiem" na 3 miesiące pożegnają się także kierowcy, którzy pojadą o ponad 50 km/h za szybko również poza obszarem zabudowanym na drogach jednojezdniowych dwukierunkowych.

Wprowadzenie nowej kary ministerstwo uzasadnia statystykami. Wynika z nich, że do 80 proc. wszystkich wypadków dochodzi na drogach jednojezdniowych dwukierunkowych i właśnie tam zanotowano 87 proc. wszystkich ofiar śmiertelnych.

Nowe prawo dotknie 80 proc. kierowców

W praktyce to oznacza, że nowe przepisy dotyczące rozszerzenia zasad zatrzymania prawa jazdy mogą dotyczyć aż 8 na 10 kierowców. – Wyniki badań europejskiego projektu Baseline przeprowadzone przez Instytut Transportu Samochodowego pokazują, że aż 79 proc. polskich kierowców przekracza limity dozwolonych prędkości poza obszarem zabudowanym – powiedziała dziennik.pl Maria Dąbrowska-Loranc, kierownik Centrum Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego ITS.

Stracisz prawo jazdy za przejazd na czerwonym świetle

Ministerstwo chce też ukrócić plagę wypadków na przejazdach kolejowo-drogowych. W myśl nowych przepisów kierowca, który nie zastosuje się do sygnalizacji świetlnej na przejeździe kolejowym musi liczyć się z czasową utrata prawa jazdy.

Zdaniem MSWiA warto w tym zapisie jednoznacznie określić, że ma on zastosowanie do sprawcy kierującego pojazdem silnikowym lub motorowerem. – W obecnym brzmieniu przepis ten może znaleźć zastosowanie również wobec sprawcy kierującego np. rowerem (o ile w ogóle posiada on prawo jazdy), co w konsekwencji może doprowadzić do wydania przez starostę decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy na okres 3 miesięcy – wskazało ministerstwo. MI przychyliło się do tej uwagi i wprowadzi odpowiednia zmianę w sankcjach za ignorowanie czerwonego światła na przejazdach kolejowo-drogowych.

Ile masz punktów karnych na koncie? Nowe prawo zmienia zasady

Nowe zasady dotyczące punktów karnych mają utemperować "starych" kierowców. Zmiany w prawie ograniczą możliwość redukcji punktów, stąd na specjalnych kursach WORD będzie można kasować tylko te "oczka" przyznane za lżejsze wykroczenia. Przy czym ministerstwo początkowo zapowiadało spis występków drogowych, za które nie będzie kasowania punktów karnych. Po drodze pojawił się problem.

– W związku z jego obszernością i trudnościami związanymi zapewnieniem czytelności regulacji dla jej odbiorców przesądzono, że uzasadnione jest stworzenie katalogu pozytywnego, tj. wskazującego wykroczenia, których popełnienie nie charakteryzuje się wysokim wpływem na bezpieczeństwo ruchu drogowego. Przewiduje się, że powyższa zmiana będzie miała pozytywny wpływ na bezpieczeństwo ruchu drogowego, bowiem usunięcie możliwości redukcji punktów przyznawanych za poważne naruszenia przepisów ruchu drogowego wzmocni prewencyjny charakter tego środka karnego, co powinno skutkować zwiększeniem ostrożności i uważności kierowców – twierdzi resort.

Określenie "pozytywny katalog" w kontekście wykroczeń brzmi nieco dziwnie, ale to ta lista zdecyduje, za co można zredukować maksymalnie 6 punktów karnych. Każde inne wykroczenie nieujęte w spisie zostanie uznane za najcięższe, czyli najbardziej godzące w bezpieczeństwo ruchu drogowego i nie podlega odpokutowaniu. Oznacza to możliwość szybszej utraty prawa jazdy ze względu na liczbę punktów karnych zebranych na koncie. Z wcześniejszych zapowiedzi ministerstwa można spodziewać się przynajmniej trzech sytuacji, w których nie będzie mowy o redukcji punktów:

• Wyprzedzanie na przejściu dla pieszych – dziś 15 punktów karnych i mandat 1500 zł; 3 tys. w recydywie;
• Przekroczenie prędkości o ponad 50 km/h – teraz taryfikator za przekroczenie od 51 km/h do ponad 70 km/h przewiduje od 13 do 15 punktów karnych, mandat do 2500 zł; 5 tys. w recydywie;
• Przejazd na czerwonym świetle – aktualnie grozi za to 15 punktów i mandat 500 zł.

Przekroczysz 24 punkty karne i prawo jazdy stracisz z automatu

Nowe zasady mają postawić do pionu kierowców wielokrotnie naruszających przepisy ruchu drogowego. Zmiany usuwają obecny stan, w którym nie ma prawnej możliwości zatrzymania prawa jazdy w momencie przekroczenia liczby 24 punktów karnych przez starostę, a dopiero w przypadku zatrzymania dokumentu przy kontroli drogowej lub w związku z niepoddaniem się badaniu psychologicznego. W nowelizacji czytamy:

• Starosta wydaje decyzję administracyjną o zatrzymaniu prawa jazdy lub pozwolenia na kierowanie tramwajem w przypadku przekroczenia liczby 24 punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego.

Samochody elektryczne dłużej pojadą buspasem. Jest już data

Resort chce także przywilejami zachęcić Polaków do zmiany auta spalinowego na samochód elektryczny. Stąd nowelizacja przedłuża do 31 grudnia 2027 r. możliwość poruszania się pojazdom elektrycznym i napędzanym wodorem po pasach ruchu dedykowanych autobusom. Z buspasów będą mogły także korzystać karetki, nawet jeśli nie mają włączonych sygnałów uprzywilejowania.

Kiedy nowe przepisy dla kierowców wejdą w życie?

Prawo dotyczące młodych kierowców oraz punktów karnych przygotowane przez Ministerstwo Infrastruktury ma jesienią 2025 roku trafić do Sejmu. Część zapisów zacznie obowiązywać 3 miesiące po ich ogłoszeniu, a niektóre po roku.