Niepełnosprawni mogą uzyskać prawo jazdy, o ile lekarz nie stwierdzi ku temu przeciwwskazań zdrowotnych – wynika z przepisów ustawy – Prawo o ruchu drogowym. Jednak często przeszkodą okazuje się sam egzamin. Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie szkolenia, egzaminowania i uzyskiwania uprawnień przez kierujących pojazdami osoby niepełnosprawne mają obowiązek zapewnienia na potrzeby egzaminu auta przystosowanego do swojej niepełnosprawności. W podobnej sytuacji są też ci, którzy np. chcą uzyskać kategorię B1, uprawniająca do poruszania się pojazdami czterokołowymi o masie do 550 kg.
Pojazd, jaki trzeba dostarczyć na egzamin, musi być przede wszystkim dopuszczony do ruchu i spełniać wymagania określone w przepisach w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia. Musi być też odpowiednio oznaczony, choćby literą L na dachu.
Co do zasady samochody, w których odbywają się egzaminy, mają np. dodatkowy pedał hamulca, dodatkowe lusterka zewnętrzne i wewnętrzne. Wymagań tych nie stosuje się jednak do pojazdów dostarczanych na egzamin przez osoby niepełnosprawne i te, które ubiegają się o kategorię B1. W obu przypadkach nie trzeba też montować kamer i mikrofonów, które rejestrują przebieg sprawdzianu praktycznego.
Tomasz Matuszewski z mazowieckiego WORD przyznaje, że o ile zamontowanie urządzeń rejestrujących jest dość proste, to już wyposażenie w dodatkowy hamulec to problem.
Reklama
– W praktyce nie spotkałem się jednak z przypadkiem, by osoba niepełnosprawna dostarczyła na egzamin samochód bez dodatkowego hamulca, który umożliwia egzaminatorowi zatrzymanie pojazdu – mówi Tomasz Matuszewski. Dodaje, że na ogół osoby niepełnosprawne zdają egzamin w tym samochodzie, którym uczyły się jeździć na kursie. A te auta są wyposażone podobnie jak pozostałe, które służą do nauki jazdy czy egzaminowania kierowców.
Niepełnosprawny kierowca musi podstawić samochód odpowiednio przystosowany do jego indywidualnego schorzenia. Może się więc okazać, że w aucie konieczny będzie ręczny gaz lub ręczny hamulec i automatyczna skrzynia biegów. Rozwiązanie musi być dostosowane do osoby egzaminowanej, gdyż jedna osoba ma niedowład lewej nogi, a inna prawej. Ręczne pedały muszą być usytuowane po tej stronie, po której osoba z ograniczoną sprawnością ruchową będzie mogła go bez większych problemów obsługiwać. W pojeździe może okazać się niezbędne również np. przełożenie wyłącznika kierunkowskazów czy włącznika wycieraczek na inną stronę, niż jest to fabrycznie przewidziane.



Łatwiej mają osoby, które ubiegają się o kategorię prawa jazdy B1. Wystarczy, że podstawią na egzamin pojazd spełniający odpowiednie wymagania. Nie musi być on dostosowany do indywidualnych potrzeb kierującego, ale musi zachowywać odpowiednie parametry, by egzaminator dopuścił go do egzaminu.
Zgodnie z rozporządzeniem ministra infrastruktury w sprawie homologacji typu pojazdów samochodowych mających dwa lub trzy koła i niektórych pojazdów samochodowych pojazd czterokołowy o masie 550 kg, którego dotyczy kategoria B1, ma mieć maksymalną moc użyteczną silnika nie wyższą niż 15 kW, czyli około 21 koni mechanicznych. Ponadto konstrukcja takiego pojazdu powinna umożliwić osiągnięcie prędkości co najmniej 60 km/godz.
Fakt, iż przepisy wymagają, by niepełnosprawni zapewnili samochód na egzamin praktyczny, budzi wątpliwości konstytucyjne. Prof. Irena Lipowicz, rzecznik praw obywatelskich, uważa, że wymóg ten krzywdzi i dyskryminuje niepełnosprawnych. Jej zdaniem przepisy te mogą naruszać konstytucyjną zasadę równości i urzeczywistnienia sprawiedliwości społecznej (art. 2 i art. 32 Konstytucji RP).
W tej sprawie wystąpiła już do ministra transportu, budownictwa i gospodarki morskiej z prośbą o zajęcie stanowiska oraz z pytaniem, czy w resorcie jest planowana zmiana tych regulacji. W piśmie RPO do ministra transportu czytamy też, że trudności w przystosowaniu pojazdów do przeprowadzenia egzaminów z uwzględnieniem wszystkich rodzajów niepełnosprawności nie mogą uzasadniać przerzucenia na osoby niepełnosprawne ciężaru i kosztów zorganizowania w tym zakresie państwowego egzaminu.
Prawo jazdy może zawierać ograniczenia wynikające ze stanu zdrowia
● z uwagi na wadę słuchu
● z uwagi na problemy ze wzrokiem
● w przypadku korzystania z protezy lub szyny ortopedycznej możliwości ograniczonego korzystania z pojazdu (np. w wypadku pojazdu przeznaczonego dla osoby niepełnosprawnej)
Podstawa prawna
Rozporządzenia ministra infrastruktury z 27 października 2005 r. w sprawie szkolenia, egzaminowania i uzyskiwania uprawnień przez kierujących pojazdami, instruktorów i egzaminatorów (Dz.U. nr 217, poz. 1834 z późn. zm.).
Rozporządzenie ministra infrastruktury z 31 grudnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia (Dz.U. z 2003 r. nr 32, poz. 262 z późn. zm.).