TEZA Regulacje zawarte w ustawie z 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz. U. z 2005 r. nr 108, poz. 908 ze zm.), w szczególności jej art. 80c, nie wykluczają udostępniania danych lub informacji zgromadzonych w centralnej ewidencji pojazdów innym podmiotom, działającym na podstawie odrębnych uregulowań – m.in. syndykowi działającemu na podstawie art. 178 prawa upadłościowego i naprawczego (Dz.U. nr 60, poz. 535 ze zm.).
STAN FAKTYCZNY Syndyk masy upadłości spółki z o.o. w upadłości likwidacyjnej złożył wniosek o udostępnienie danych dotyczących pojazdów spółki. W związku ze stwierdzonymi brakami formalnymi wezwano syndyka do ich usunięcia przez skorzystanie z formularza zgodnie z rozporządzeniem ministra spraw wewnętrznych i administracji z 22 września 2005 r. w sprawie wzoru wniosku o udostępnienie danych lub informacji z Centralnej Ewidencji Pojazdów (Dz.U. nr 188, poz. 1581), wskazanie oraz udokumentowanie interesu w pozyskaniu danych, a także podanie nr. REGON spółki. Syndyk ponowił wniosek, jednocześnie wskazując, że nie widzi potrzeby wypełniania jego pkt 4, gdyż nie dotyczy on właściciela, którego syndyk masy upadłości jest reprezentantem. Minister spraw wewnętrznych i administracji wydał decyzję odmawiającą udostępnienia danych z centralnej ewidencji pojazdów. Minister wskazał, że zgodnie z prawem o ruchu drogowym (p.r.d.) dane udostępnia się podmiotom, o ile są im one niezbędne do realizacji ich ustawowych zadań – chyba że są to właściciele lub posiadacze pojazdów, których zgromadzone dane dotyczą. Innym podmiotom dane udostępnia się po wykazaniu uzasadnionego interesu. Syndyk nie jest wskazany w art. 80c ust. 1 ani 3, zatem zgodnie z art. 80c ust. 4 p.r.d. jest tym innym podmiotem i musi wykazać swój uzasadniony interes w celu uzyskania danych. Skoro prawo wymaga od wnioskodawcy wykazania uzasadnionego interesu, to brak takiego wskazania uzasadnia odmowę udostępnienia żądanych danych. Po ponownym rozpoznaniu sprawy minister utrzymał w mocy swoją wcześniejszą decyzję. Syndyk wniósł skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego. WSA, oddalając skargę, wskazał, że art. 83 c p.r.d. określa krąg podmiotów oraz zasady, zgodnie z którymi wskazanym podmiotom udostępniane są dane lub informacje z centralnej ewidencji pojazdów. Art. 80c ust. 1 p.r.d. zawiera krąg podmiotów uprzywilejowanych, wymienionych enumeratywnie w ustawie, którym udostępnia się dane, o ile są one niezbędne do realizacji ich zadań; ust. 3 dotyczy udostępnienia danych właścicielowi lub posiadaczowi pojazdu; ust. 4 przewiduje udostępnianie podmiotom niewskazanym w ust. 1 – 3, w tym osobom fizycznym, osobom prawnym lub jednostkom organizacyjnym nieposiadającym osobowości prawnej, jeżeli wykażą swój uzasadniony interes. Sąd I instancji stwierdził, że syndyk nie został wymieniony w ust. 1 art. 80c p.r.d., co wyklucza zastosowanie tego przepisu na gruncie niniejszej sprawy. Nie jest on także właścicielem ani posiadaczem pojazdu wymienionego w art. 73 ust. 5, których dane dotyczą (art. 80c ust. 3 p.r.d.). Oznacza to, że syndyk niebędący właścicielem majątku firmy w upadłości nie może domagać się udostępnienia danych w tym trybie. Zdaniem sądu organ słusznie przyjął, że podstawę żądania udostępnienia danych w niniejszej sprawie stanowi art. 80c ust. 4 p.r.d. Skoro tak, to skarżący, składając stosowny wniosek, winien wskazać, że ma uzasadniony interes w ich żądaniu. Od powyższego wyroku skargę kasacyjną wywiódł syndyk.
UZASADNIENIE NSA uwzględnił skargę kasacyjną i uchylił zaskarżony wyrok oraz decyzje wydane przez ministra. Za trafny uznał zarzut naruszenia przez sąd I instancji art. 75 ust. 1, art. 173 i 178 prawa upadłościowego i naprawczego (p.u.n.). Zgodnie z art. 178 p.u.n syndyk może żądać od organów administracji rządowej i samorządu terytorialnego potrzebnych informacji dotyczących majątku upadłego. Powołując się na poglądy wyrażane w doktrynie, NSA wskazał, że regulacja ta ma na celu umożliwienie syndykowi zebrania wszelkich informacji dotyczących majątku upadłego, dla ustalenia składników masy upadłości i w celu dochodzenia roszczeń przysługujących upadłemu wobec jego dłużników. Informacje, które syndyk może uzyskać na podstawie tego przepisu, to przede wszystkim dane dotyczące własności gruntów, informacje o zarejestrowanych pojazdach mechanicznych. Syndyk jest organem sądu w postępowaniu upadłościowym i co do sposobu kontaktowania się z urzędami należy odpowiednio stosować przepisy o porozumiewaniu się sądów z urzędami administracyjnymi. Uprawnieniu syndyka odpowiada obowiązek osób posiadających wiadomości o majątku upadłego udzielania syndykowi odpowiednich wyjaśnień. Tym samym art. 178 p.u.n. stanowił samodzielną podstawę do skutecznego żądania od organu udzielenia informacji o pojazdach zarejestrowanych na spółkę. Tezę taką można wyprowadzić z wykładni systemowej. NSA stwierdził, że minister, odmawiając udostępnienia syndykowi danych znajdujących się w centralnej ewidencji pojazdów i bezpodstawnie żądając na podstawie art. 80c ust. 4 p.r.d. wykazania jego uzasadnionego interesu, naruszył normę prawną wywiedzioną z art. 75 ust. 1, art. 173, art. 178 p.u.n. i art. 80c ust. 3 p.r.d. Taka wykładnia, zdaniem NSA, narusza art. 2 Konstytucji RP.
Wyrok NSA z 7 marca 2012 r., sygn. akt I OSK 384/11.
KOMENTARZ EKSPERTA
Reklama
Szczepan Borowski
asystent sędziego NSA
Centralną ewidencję pojazdów prowadzi w systemie teleinformatycznym minister właściwy do spraw wewnętrznych. W ewidencji gromadzi się dość obszerne informacje zarówno o pojeździe, jak i o jego właścicielu. Dane gromadzone w ewidencji mogą być udostępnione w trybie określonym w ustawie – prawo o ruchu drogowym. Artykuł 83c ust. 1 tej ustawy określa katalog podmiotów (także niebędących właścicielem lub posiadaczem pojazdu), którym wolno zwracać się o udostępnienie danych z ewidencji, o ile są one niezbędne do realizacji ich ustawowych zadań. Wśród nich można wymienić m.in. policję, sądy, prokuraturę, komorników, straże gminne. Przepis ten nie wymienia natomiast syndyka. Jak słusznie stwierdził NSA w omówionym orzeczeniu, brak wskazania syndyka w art. 80c ustawy – Prawo o ruchu drogowym nie oznacza, że aby uzyskać dane z ewidencji, musi on spełnić wszelkie warunki, tak jakby był zwykłym uczestnikiem obrotu prawnego. NSA zauważył, że wykładając prawo, należy mieć na uwadze całość unormowań, a nie jedynie literalne brzmienie jednego przepisu. Bez wątpienia z innych regulacji, a w szczególności z ustawy – Prawo upadłościowe i naprawcze można wywieźć normę prawną uprawniająca syndyka do uzyskania danych również z centralnej ewidencji pojazdów, wówczas gdy jest to niezbędne do wykonania jego ustawowych zadań.
