Do zadań własnych powiatu należy usuwanie pojazdów, gdy ich właściciele np. źle je zaparkowali czy pozostawili je tak, że utrudniały poruszanie się innym uczestnikom ruchu drogowego. Przy czym starosta wykonuje te zadania przy pomocy powiatowych jednostek organizacyjnych lub powierza je prywatnym przedsiębiorcom w drodze przetargu. Firmy te za pomocą odpowiednio przystosowanych pojazdów (holowników, lawet) odstawiają takie pojazdy na prowadzone przez siebie parkingi depozytowe. Właściciel może odebrać auto dopiero po opłaceniu kosztów holowania i kosztów naliczonych za każdą dobę przetrzymywania jego auta.
Kiedy holowanie
Starosta sam nie podejmuje decyzji o tym, że pojazd w konkretnej sytuacji musi trafić na parking depozytowy. Może o tym zadecydować np. policja lub straż miejska i to nie tylko, gdy auto utrudnia ruch. Podstawą do usunięcia auta na parking depozytowy na koszt właściciela może być fakt, iż pojazd pozostawiony w danym miejscu powoduje zagrożenie. Bardzo często takie miejsca są oznakowane np. znakiem zakazującym postoju (B-35) z umieszczoną pod spodem tabliczką, że pozostawiony pojazd zostanie odholowany (T-24). Dlatego jeżeli kierowca zostawi samochód np. na miejscu dla niepełnosprawnych, które jest prawidłowo oznaczone, to w takiej sytuacji auto również może zostać odholowane. Ponadto policja może nakazać odholowanie pojazdu na koszt jego właściciela, np. gdy zatrzymała pijanego kierowcę, gdy samochód nie ma ważnych dokumentów lub gdy stan techniczny pojazdu stanowi zagrożenie dla ruchu.
Są jednak sytuacje, gdy od usunięcia pojazdu odstępuje się, jeżeli ustaną przyczyny, dla których miałby on zostać odholowany. Tak może być, gdy kierowca zorientuje się, że pozostawił swoje auto niezgodnie z przepisami i szybko przestawi je w inne miejsce.
Oprócz policji i straży miejskiej prawo do wydania dyspozycji odholowania pojazdu ma także osoba dowodząca akcją ratowniczą. Taka możliwość istnieje jednak tylko wtedy, gdy pozostawiony samochód utrudnia prowadzenie akcji ratowniczej, np. blokuje drogę przeciwpożarową w czasie pożaru. Nie zawsze auto w takiej sytuacji trafi na parking depozytowy, gdyż osoba kierująca akcją ratowniczą może również wydać dyspozycję przemieszczenia pojazdu, czyli przestawienia go w miejsce, gdzie nie będzie on utrudniał tej akcji.
Reklama
W przypadku gdy auto trafi na parking depozytowy, to wydatek dla właściciela auta może być spory.
Kto płaci
O tym, ile kierowcy muszą zapłacić, decyduje rada powiatu. W odpowiedniej uchwale określa ona wysokość stawek zarówno za holowanie pojazdów, jak i ich przetrzymywanie na parkingu depozytowym. Z tym że przepisy ustawy– Prawo o ruchu drogowym określają, że stawki nie mogą przekroczyć progów, które są różne w zależności od rodzaju pojazdu.
Obecnie obowiązujące maksymalne stawki podane są w obwieszczeniu ministra finansów z 12 września 2011 r. w sprawie ogłoszenia obowiązujących w 2012 r. maksymalnych stawek opłat za usunięcie pojazdu z drogi i jego przechowywanie na parkingu strzeżonym (M.P. nr 82, poz. 830). W przypadku odstawienia na parking depozytowy motoru, za holowanie trzeba zapłacić maksymalnie 209 zł i 23 zł za każdą dobę jego przetrzymywania. Stawki są wyższe przy większych pojazdach.
Gdy nikt się nie zgłasza
Posiadacz samochodu może go odebrać po tym, jak opłaci koszty holowania i przechowywania auta i okaże dokument potwierdzający uiszczenie opłaty. Jeżeli właściciel samochodu nie zgłosi się, to po upływie trzech miesięcy jego auto staje się własnością powiatu. Jednak zanim starosta podejmie kroki, by przejąć nieodebrany samochód, musi najpierw powiadomić właściciela pojazdu o skutkach nieodebrania jego własności. Dopiero po 30 dniach od powiadomienia występuje do sądu z wnioskiem o orzeczenie przepadku auta na rzecz powiatu.
W takich sprawach sąd bada, czy zostały spełnione wszystkie przesłanki niezbędne do orzeczenia przepadku, w szczególności, czy usunięcie pojazdu było zasadne i czy w poszukiwaniu osoby uprawnionej do jego odbioru dołożono należytych starań.
Starosta nie może jednak wystąpić do sądu z wnioskiem o przepadek samochodu, gdy nie został on odebrany z przyczyn niezależnych od właściciela lub osoby uprawnionej.
Koszty związane z usuwaniem, przechowywaniem, oszacowaniem, sprzedażą lub zniszczeniem pojazdu powstałe od momentu wydania dyspozycji jego usunięcia do zakończenia postępowania ponosi właściciel pojazdu. Decyzję o zapłacie tych kosztów wydaje starosta. Właściciel pojazdu ma na uregulowanie wszystkich opłat 30 dni od dnia, w którym decyzja o przepadku pojazdu stała się ostateczna. Natomiast po upływie tego terminu są już naliczane odsetki ustawowe. Wszystkie należności wraz z odsetkami podlegają egzekucji w trybie i na zasadach określonych w ustawie z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 229, poz. 1954 z późn. zm.).
Dofinansowanie
Po tym, jak pojazd usunięty z drogi przejdzie na rzecz powiatu, może on zostać np. zlicytowany. Problem pojawia się, gdy jego wartość jest na tyle niska, że nikt nie jest zainteresowany jego nabyciem. W takim przypadku pojazd trzeba zutylizować. Zgodnie z przepisami ustawy – Prawo o ruchu drogowym wszelkie koszty postępowania z pojazdem ponosi jego wcześniejszy właściciel. Problem jest wtedy, gdy nie udało się ustalić właściciela (np. pojazd był na drodze bez tablic rejestracyjnych, a inne numery identyfikacyjne zostały zatarte). Starosta może przekazać auto do recyklingu, a za każde auto może otrzymać dopłatę w wysokości 4 tys. zł.
Dofinansowanie następuje w formie dotacji na podstawie kompletnego i prawidłowo wypełnionego wniosku. W dokumencie muszą się znaleźć takie dane powiatu, liczba pojazdów usuniętych z dróg i liczba tych, które przekazano do stacji demontażu pojazdów.
Powiat, który chce uzyskać taką dopłatę za pojazdy usunięte z dróg w 2011 r., musi przekazać wniosek wraz z kompletem dokumentów do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej do 30 lipca 2012 r. Fundusz ma przekazać pieniądze do 31 grudnia 2012 r.
Pomoc także dla gmin
Powiaty mogą od niedawna ubiegać się o dofinansowanie za recykling pojazdów anonimowych właścicieli. Jednak od kilku lat z takiej pomocy mogą korzystać także gminy.
Zgodnie z art. 50a ustawy – Prawo o ruchu drogowym pojazd pozostawiony bez tablic rejestracyjnych lub taki, którego stan wskazuje na to, że nie jest używany, może zostać usunięty z drogi przez straż gminną lub policję na koszt właściciela lub posiadacza. Jeżeli jednak w ciągu sześciu miesięcy nie uda się ustalić jego właściciela, to takie auto uznaje się za porzucone. Wówczas przechodzi ono na własność gminy.
Najczęściej są w ten sposób porzucane wraki pojazdów. Dlatego gminie nie pozostaje nic innego, jak ich utylizacja.
Skąd pieniądze na dopłaty
Środki na dofinansowanie dla samorządów usuwających z dróg pojazdy, a także dla przedsiębiorców zajmujących się demontażem aut, pochodzą z opłat recyklingowych. Zgodnie z ustawą z 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz.U. nr 25, poz. 202 z późn. zm.) przedsiębiorcy, którzy wprowadzają na polski rynek nowe pojazdy, mają obowiązek zapewnienia sieci demontażu pojazdów. Jeżeli jej nie zapewniają, to muszą uiścić opłatę recyklingową w wysokości 500 zł od każdego wprowadzonego na polski rynek auta. Taką opłatę uiszczają także np. komisy samochodowe oraz osoby, które same sprowadziły sobie samochód z zagranicy. Bez uiszczenia 500 zł opłaty na późniejszy recykling auta nie można zarejestrować samochodu.
4 tys. zł może otrzymać samorząd do każdego pojazdu, który został przekazany do recyklingu
| Jakie należności za usunięcie z drogi | ||||||
| Pojazd | Koszt holowania | Koszt parkowania za dobę | ||||
| rower lub motorower | 105 zł | 16 zł | ||||
| motocykl | 209 zł | 23 zł | ||||
| pojazd o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 t | 459 zł | 35 zł | ||||
| pojazd o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 t do 7,5 t | 574 zł | 47 zł | ||||
| pojazd o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 7,5 t do 16 t | 813 zł | 68 zł | ||||
| pojazd o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 16 t | 1 199 zł | 126 zł | ||||
| pojazd przewożący materiały niebezpieczne | 1 459 zł | 188 zł | ||||
Podstawa prawna
Ustawa z 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 108, poz. 908 z późn. zm.). Ustawa z 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz.U. nr 25, poz. 202 z późn. zm.). Ustawa z 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2008 r. nr 25, poz. 150 z późn. zm.).
